Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
KULTURAICZŁOWIEK
1.1.GENEZAIDEFINIOWANIEKULTURY
Człowiek,kultura,cywilizacja–tetrzysłowakonstytuujązakresnaszychwyobrażeń
natematcałokształtudziałańczłowieka,któreumiejscawiajągowświecieidefiniują
kierunekjegorozwoju.Człowiekzapoczątkowujewszelkieprocesykulturoweicy-
wilizacyjne,jestichsiłąsprawcząiczynnikiemlegitymizującymto,cokulturoweicy-
wilizowane.Naukowcydzieląsięnatych,którzyutożsamiającywilizacjęzkulturą,
inatych,którzyuważają,żetodwieodrębnekwestie.Dodalszychrozważańprzy-
jmiemyzałożenie,iżkulturaniejesttymsamym,cocywilizacja.Abyostatecznieroz-
wiaćwszelkieinterpretacyjnewątpliwości,któremogłybyutrudniaćrozumienieporu-
szanychzagadnień,wprowadzimyjużnawstępiepojęciecywilizacjiwjejrozumieniu
potocznym.Cywilizacjajestzatemstanemkulturymaterialnejosiągnię-
tymprzezspołeczeństwowdanejepocehistorycznej;rozwojemprze-
ciwstawnymbarbarzyństwu,wreszcierozwojemmaterialnymitech-
nicznymwodróżnieniuodrozwojuduchowego,moralnegoiobycza-
jowego5.
Rozważanianatematkulturymożnaprowadzićwtrzechpłaszczyznach.Pierwsza
znichtopłaszczyznaopozycyjna,naktórejnaturzeprzeciwstawiasiękulturę.Wszyst-
koto,conaturalneidzikie,znajdujezaprzeczeniewtworzeniukulturyprzezczłowie-
ka,ijesttoprocestraktowanywkategoriachucieczkiczłowiekaprzedświatem,zktó-
rymniemożeonsobieporadzićiktórystanowidlaniegozagrożenie.Nadrugiej
zpłaszczyzn–aksjologicznej–rozważasiękulturępodkątemsystemuwartościleżą-
cegoujejpodstaw.Trzecia–płaszczyznaontologiczna–zawierarozważanianatemat
sposobuistnieniaibyciakultury.
Zazwyczajwspominasięoczterechkategoriachdefinicjikultury.Definicjeperso-
nalistyczneuwypuklająznaczenieczłowiekajakoczynnikasprawczegokultury.Jest
onarozumnym,moralnym,duchowymorazintelektualnymrozwojemczłowieka,aza-
temjejistnienieipowstawaniejestjednoznacznezrozwojemczłowieka.Wmyślana-
5W.Kopaliński,Słownikwyrazówobcychizwrotówobcojęzycznych,PWN,Warszawa2003.
