Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzystatusquaestionisalicentiapoetica–obrazmuzykitradycyjnej…
Awynasniewydajcie,nadobnedziewice!
Przywilejukoniec,
Kiedypójdziemwtaniec43.
25
Jestzatemprawdopodobne,żejużwpierwszychdekadachXVIIwieku,kie-
dypowstałtenutwór,nawymienionychwniminstrumentachgranowmiej-
skichkarczmach44.
Staropolskaliteraturapięknawpewnymstopniuukazujepozycjęspołeczną,
hierarchiętradycyjnychmuzyków,ichinstrumentówigranejprzeznichmuzy-
ki,jakkolwiekczęstoniewprost,leczsymbolicznie,wodniesieniudokontek-
stukulturowego,obyczajowego.Ztegoteżgłówniepowodunienajwyżejlokuje
dudziarzy,mającychprzecieżnajwiększeznaczeniewtradycyjnejpraktycemu-
zycznejRzeczypospolitejconajmniejdopołowyXVIIwieku,będącychzawodo-
wymimuzykantamipłacącymiwysokiepodatki(od1578roku),jakożesporo
zarabiającymi
45
.Jednakopróczmoralizatorskiejkontestacjidudziarzy,charakte-
rystycznejzwłaszczadlaRejaczyPotockiego(oczymwspominałemwyżej),sta-
ropolscypisarzehierarchizowaliteżniekiedysamąmuzykę.Przykłademmoże
byćJanKochanowski,którywefraszceOBekwarkupisze:
Bylutniamówićumiała,
Takbynamwgłospowiedziała:
MWszyscyinszywdudygrajcie,
MnieBekwarkowiniechajcie”46.
Chodzitu,oczywiście,osłynnegowęgierskiegowirtuozaValentinaBakfar-
ka(BálintGreffBekwark).Niedorównującymmutalenteminnymlutnistom
poetadoradzagręnainstrumencieniższejrangi–dudach.Wdrugiejpołowie
XVIIstulecia,gdydudziarzetracilidominującąpozycjęwmuzycetradycyjnej,
znalazłotoodzwierciedleniewliteraturzepięknej.Zbogatejwodniesieniado
muzycznychtradycjitwórczościliterackiejPotockiegomożnawywnioskować,że
wówczaszaliczanibylidopodrzędniejszejkategoriimuzyków,ustępującwmu-
zycznejhierarchiiskrzypkomczyszyposzom47.
Wzmiankinatematmuzykitradycyjnejmożnateżczasemznaleźćwstaro-
polskiejliteraturzewspomnieniowej,jaknp.wPamiętnikachczyliHistoriipolskiej
43K.BADECKI:PismaJanaDzwonowskiego(1608–1625).Kraków1910,s.54.
44Z.STĘSZEWSKA:Zzagadnieństaropolskiejmuzyki…,s.243.
45Z.J.PRZEREMBSKI:Dudy.Dziejeinstrumentuwkulturzestaropolskiej…,s.63,263–270.
46J.KOCHANOWSKI:Pieśni.Oprac.M.R.MAYENOWAiK.WILCZEWSKAprzyudzialeB.OTWI-
NOWSKIEJorazM.CYTOWSKIEJ…,s.81.
47
J.B
OBROWSKA
:LudowakulturamuzycznawświetletwórczościWacławaPotockiego…,s.189,194.
