Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Jakubowski,S.Jaskulska(red.nauk.),Kulturamediów,ciałoitożsamość,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-894-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
––WitoldJakubowski.Media,tożsamośćiedukacja––
17
Nadawcamożebyćautorem,aktorem,alejestnimnieincydentalnie(jaktosię
dziejewpierwszymukładzie),lecztrwale.
„Trzeciukładkultury”opierasięnaśrodkachmasowegokomunikowania.
Różnisięodpoprzednichzarównozewzględunapośrednicharakterpowiązań
uczestników,jakisposóbinstytucjonalizacji.Wartozaznaczyć,żezdaniemKło-
skowskiejMcLuhanowskakoncepcjamasowejpublicznościtelewizyjnejwroz-
winiętychspołeczeństwachwspółczesnychjako„globalnejwioski”
,stanowiącej
nowoczesnyodpowiednikpierwotnej,plemiennejwspólnoty,zsocjologicznego
punktuwidzeniabudzizastrzeżenia6.Rolenadawcóww„trzecimukładzie”sąści-
ślesformalizowane,włączonewsysteminstytucji(prasy,radia,telewizji).Odbior-
caprzekazów–czytelnik,telewidziradiosłuchacz–funkcjonujewsytuacjirów-
nieniesformalizowanejjakodbiorcyprzekazówwpierwotnymukładziekultury.
Różnisięodtamtychnieprzechodnimstosunkiemdonadawców,ograniczonymi
możliwościamireakcjizwrotnej,atakżeświadomościąuczestnictwawwielkiej,
alepersonalnienieznanejzbiorowościwspółodbiorców,zamiastwgrupiepier-
wotnej7.Odbiorcyprogramówradiowychitelewizyjnychmusząsiępodporząd-
kowaćrytmowimediówitrudnoimwpływaćnabiegprzekazu,
[…]cobywamożliwewbezpośredniejinieformalnejwymianiekomunikacyjnej,
wtokuktórejmożnaprosićopowtórzenieiwyjaśnieniefragmentutekstu8.
Takwięcuczestniczącwżyciukulturalnym,funkcjonujemyniejakowtrzech
przestrzeniach:nieformalnej–grupypierwotne(rodzina,społecznośćlokal-
na),formalnej–instytucje(teatry,kina,opery)imedialnej.Podziałtendość
klarownieilustrowałprzezlatazagadnienietypówkontaktówspołecznychiwart
jestprzypomnienia,gdyżnadalstanowiteoretycznetłodlawielupedagogicznych
badańdotyczącychuczestnictwawkulturze.Interesującejestjednakpytanieoto,
wjakimstopniujestnadalaktualny.
Wydajesię,żeczasdziałanakorzyśćprognozMcLuhana,któredziśnabierają
nowegowymiaru.Obecnerelacjemiędzynadawcąaodbiorcąkomunikatówule-
głyzasadniczymzmianom,podobniejakzmieniłsięcharaktersamychmediów.
JakzauważaAlvinToffler,odlatsiedemdziesiątychnaZachodzienastępujeproces
„odmasowieniaśrodkówmasowegoprzekazu”9.Dziękitanimprocesomdrukar-
skim,umożliwiającymnatychmiastowydruk,praktyczniekażdaorganizacja,gru-
paśrodowiskowa,wyznaniowaczypolitycznamogłasobiepozwolićnadrukowa-
niewłasnychpublikacji.Podobnezjawiskowystępujeobecniewprzypadkustacji
radiowychitelewizyjnych.Zarównoprasa,radio,jakitelewizjaprzestająbyćjed-
nolitąpropozycjądlamasowychodbiorcówozuniformizowanychgustach(oile
6Tamże,s.341.
7Tamże,s.327
8Tamże,s.320.
9Zob.A.Toffler,Trzeciafala,tłum.E.Woydyłło,PIW,Warszawa1997.
