Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
występowaćłącznie.Mówiącmetaforycznie-odpowiedzialnośćstanowipomost
międzydwomakluczowymidlażyciaspołecznegodyskursami:dyskursemrozumu
idyskursemserca,międzyprawdąidobrem.
Działanieodpowiedzialnejestobdarzonepozytywnymznaczeniemnormatyw-
nym,traktowanejestjakopożądane,oczekiwane,słowem,stanowiogólnąwartość
wysokiegorzędu,metawartość(Sztompka,Hausner2018).Wynikajązniejwartości
bardziejszczegółoweodnoszącesiędoobydwuelementówodpowiedzialności:war-
tościpoznawczedotycząceprzewidywaniaskutkówiwartościmoralnedotyczące
charakteruskutków.Tezkoleiimplikująkonkretnenormypostępowania.Gdytakie
wartościinormysąszerokouznawane,podzielanewzbiorowościiuważanezacoś
oczywistego,powiemyowytworzeniusiękulturyodpowiedzialności.Gdynatomiast
sąpowszechnielekceważoneiomijane,będziemymielidoczynieniazkulturąnieod-
powiedzialności.Takiewstępnesformułowaniawymagająszczegółowegorozwinięcia
ianalizy.Temuwłaśniepoświęconyjesttenartykuł.
Kontekstyodpowiedzialności
Pojęcieodpowiedzialnościwystępujewwielukontekstachznaczeniowych.Zperspek-
tywysocjologiinajważniejszewydająsięodniesienianastępujące:
-
odpowiedzialnyczyn:pojedynczedziałaniecechującesięodpowiedzialnością.
Przykład:opartanawnikliwejdiagnoziedecyzjalekarzaooperacjichirurgicznej;
-
odpowiedzialnepostępowanie:sekwencjapowiązanychlubpowtarzalnych
działań,zktórychkażdemacharakterodpowiedzialny.Przykład:długofalowe,
wieloetapowedziałaniarząduwkierunkupromowaniaenergiiodnawialnej
iprzeciwdziałaniaociepleniuklimatu(niestetywnaszymprzypadkuprzykład
kontrfaktyczny);
-
odpowiedzialnyczłowiek:osoba,któradziękipredyspozycjomcharakterolo-
gicznymprzeważnieikonsekwentniepostępujeodpowiedzialnie,czyliprze-
jawiaskrupulatnośćiwnikliwośćorazwrażliwośćiwspółczucie.Przykład:
kierowca,któryrygorystycznieprzestrzegaprzepisówdrogowychinigdynie
spowodowałwypadku;
-
odpowiedzialnarolaspołeczna:rola,wktórejzawartajestszczególnapowin-
nośćdziałaniaodpowiedzialnego.Przykład:tzw.zawodypomocowe,służebne
wobecinnych-lekarz,strażak,ratownikgórski,duchownyitp.;
-odpowiedzialnepaństwo:organywładzypodejmująceodpowiedzialnedecyzje
legislacyjneirządowe.Przykład:wprowadzenieniezbędnychrestrykcjiwsytu-
acjipandemii;
14
2.Logikaigraniceodpowiedzialności
