Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KULTURAORGANIZACJI-GENEZA,PROBLEMY
,PERSPEKTYWY
23
nizacji.JakpodajeKazimierzDoktór:nAmerykańscyhistorycysocjologii
przemysłowejrozpoczynająamerykańskiedziejesocjologiizakładówprze-
mysłowychnaogółodeksperymentalnychbadańE.Mayo.Wydajesięjednak,
żejesttobardzopoważnybłąd,gdyżwtensposóbeliminujesięwszelkie
zasługi,przedewszystkimeuropejskichsocjologów,którzyprzecieżmieliwiele
dopowiedzeniaorozwojufabrycznychstosunkówprzemysłowychwkońcu
wiekuXVIIIiwpierwszejpołowiewiekuXIX”(Doktór1975:96).Zresztąsam
termin,choćwpowszechnymnaukowymużyciupojawiłsiędopieropodkoniec
dwudziestegowieku,sporadyczniewystępowałjużconajmniejodjegopołowy,
czegodowodemmożebyćfakt,żeAleksanderMatejkowswoichksiążkach
zlatsześćdziesiątychubiegłegowiekuokulturzepracyzbiorowejikoleżeń-
stwiewpracypowoływałsięnaksiążkęElliotaJacques’aTheChangingCulture
ofaFactory(1951)(Matejko1962:16;1968:21).
ZdaniemHarrisonaM.Trice’aiJaniceM.Beyer(1993)badanianadkulturą
organizacyjnątrwająjużodlattrzydziestychdwudziestegowieku(Scott-Find-
lay,Eastbrooks2006:499).MatsAlvessonzaśtwierdzi,żekulturęorganiza-
cyjnąrzadkobadanoprzedkońcemlatsiedemdziesiątychubiegłegowieku,ale
podobnekwestie,jakideologia,klimat,postawyoraztradycjahumanrelations
bliskozwiązanezpóźniejszymibadaniaminadkulturą(por.Alvesson1987:
204).Takwięcautortenpośredniopotwierdza,żezagadnieniapóźniejnazwane
kulturąorganizacyjnąmająswojądużowcześniejsząnprotohistorię”
.
HideoYamashita,piszącokulturachzdrowychiniezdrowych,wspomina
takichklasykówbadańnadorganizacjami,jakChesterBarnard,któryuważał,
żeorganizacjajestżyjącym(żywym)stworzeniem,orazżekwestiejejnmoral-
ności”kluczowedlaprzetrwania,czyDouglasMcGregorzjegowiarąwczło-
wiekaY
.Przywołujeteżpraktycznedyrektywy(podstawowezasady)Soichiro
Hondy-założycielafabrykisamochodów,któryzalecałw1954roku:traktuj
przedsiębiorstwojakomiejscejaknajpełniejszegoszkoleniasię,miejszeroki
poglądnaświat,doceniajlogikęwdziałaniu,produkujdobrawdoskonalehar-
monijnymzespole,przedkładajpracęiprodukcjęnadkapitał,róbwszystko
zgodniezzasadąsprawiedliwości(por.Yamashita2000:3-4).
Pojęciekulturyorganizacyjnej,koncepcjeteoretyczneibadaniawokółniego
zorganizowaneszczególniepopularnebyłypocząwszyodlatosiemdziesiątych
ubiegłegowieku(Marshall2005:166).Najpierwspotykanegłównienagruncie
naukozarządzaniu,stopniowocorazczęściejpojawiałysiętakżewsocjologii.
ZapewnenietylkoproblemyekonomiczneZachodu(m.in.słabakonkurencyj-