Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.A.Majcherek,Kultura,osoba,tożsamość.Zzagadnieńfilozofiiisocjologiikultury,
Kraków2009,ISBN978–83–7271–577–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2009
ClaudeLévi-Straussskłaniałsiękuujęciutraktującemujakood-
rębnąkulturę„każdyzespółetnograficzny,któryokazujeznaczące
zpunktuwidzeniabadańodchyleniaodinnych”[Lévi-Strauss1970,
387].Wtakimpodejściuistnienieodmienności(awięcznaczeniede-
cydującychotymelementów)mawprawdziestwierdzaćbadacz,anie
uczestnikkultury,lecztonieudaremniaanisubiektywizmu,aniarbi-
tralnościtakiejprocedury.„ItakwspółcześnieDanSperberpowiada,
żeantropologowiewogólemajątendencjędotraktowaniazauważa-
nychiopisywanych,aczęstojedynie‘odczuwanych’,powierzchownych
inieregularnychróżnicjakorodzaju‘niezgłębionychprzepaści’mię-
dzykulturami.Jesttonaderpopularnestanowisko,gdyżwyrażaogólny
światopoglądowyliberalizm,któryantropologowiepoczytująsobieza
zasługę”[Burszta1992,53].Byłbytowięcwynikpewnegoprzednauko-
wego(wkażdymraziepozanaukowego)nastawieniabadaczy*.
Zresztąwynikającezestrukturalistycznychzałożeńidentyfikowa-
niekulturyprzezróżnicęnieopierasiębynajmniejnasamychdanych
opisowych.Stwierdzenieróżnicyjestmożliwetylkoprzyokreśleniu
jakiegośkryterium(coczyniróżnicę?),atomacharakteroceniają-
cy,nieopisowy.Argumentzdanychopisowychwymagawięcuprzed-
niegoprzyjęciapewnychzałożeńwyrażonychwsądachoceniających.
Uznaniebowiempewnegoelementuzakonstytuującyróżnicę,awięc
konstytutywny(ważny)dladanejkultury,jestzabiegiemwartościują-
cym.Upodłożatakichdecyzjileżąprzeświadczeniateoretyczne,anie
ustaleniafaktograficzne.„Faktyczniefunkcjonującewposzczególnych
społecznościachsposobyżycianiesąnaogółniepowtarzalnymipod
względemzawartościtreściowejczyteżjejujęciawkategorieipojęcia,
zupełnieodrębnymicałościami.Różnorakie,wspólnedlakilkusąsia-
dującychzesobąwwymiarzesynchronicznymczynastępującychpo
sobiewwymiarzediachronicznymsposobówżycia,składnikiwpostaci
mniejlubbardziejrozbudowanychukładówprzekonańsprawiają,że
oddzielenieodsiebietakichsplecionychczyprzenikającychsięwza-
jemniesposobówżyciamożebyćprzeprowadzonejedynieteoretycz-
nie”[Gierszewski1997,154–155].JakstwierdzaGeertz,właśnietym,
*
SkądinądLévi-StrausssamprzytaczawypowiedźNielsaBohra,że„różnicewtra-
dycjachróżnychkultursąpodwielomawzględamipodobnedoróżnych,alerów-
noważnychsposobówopisywaniadoświadczeniafizycznego”[Lévi-Strauss1970,
388].
15
