Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Gromkowska-Melosik,Z.Melosik(red.nauk.),Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe,
Kraków2010
ISBN:978-83-7587-579-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
Z.Melosik.Kulturapopularna,walkaoznaczeniaipedagogika
19
wowaniuwładzy.Jesttojednakiluzja;niemożeonbowiemwtymprocesiewyjść
pozahiperprogramwyborówzaoferowanyprzeznadawców.
WtymmiejscumożnawykorzystaćkilkarefleksjiFiske’a,którepozostają
wpewnejsprzecznościzoptymizmemjegocałejteorii.Stwierdzaonmianowicie,
żemarginalizowaneilokalneformywiedzynigdyniemogącałkowicie„uciec”od
dominującejwiedzy,którajerepresjonujeipróbujeunieważnić.Mogąoneistnieć
jedyniewstosunkudoniej.Nigdywięcniebędącałkowicieniezależne.Wkon-
sekwencjidoświadczenialudziniesąnigdyautonomiczne,lecz–jakobrazowo
pisze–musząwspółistniećz„dotykiemismakiem”dominującychformwładzy,
którychunieważnieniejestniemożliwe.Stądwiedzapopularnacechujesię„scep-
tycznąpłynnością”,„nieustannymruchemmiędzywiarąajejbrakiem”36.
Podstawowąformąwalkioposiadaniekontrolinadcodziennymżyciemjest
dekontekstualizowanieprzezpodporządkowanychodbiorców„odgórnie”przesy-
łanychznaczeńiwykorzystywanieichdowłasnychcelów.Niemniejjednak–po-
wtórzmyrazjeszcze–bardzotrudnojestwyjśćpozaakceptowanyprzezsystem
istosunkowoszerokiprzytymzestawmożliwychinterpelacji.Grupomdomi-
nującymwspołeczeństwiebynajmniejniezależynaprostymstrukturyzowaniu
umysłówpodporządkowanych.Istotąfunkcjonowaniapóźnegokapitalizmujest
sprawowaniewładzypoprzezróżnice.Przyakceptacjitegostanowiskakoncepcja
Fiske’aniewieleodkrywaiwnosi.Wprzekazywanym„odgórnie”dominującym
znaczeniutkwizawszezaproszenie„zmieńmniewto,colokalne,coodmienne”.
Taformakulturowegodziałania,jakąjestnadawanielokalnychznaczeń,prowa-
dziwięcdorozproszeniamożliwościkolektywnegodziałaniawsferzepolityki.
Opórjestodgrywanyprzeznadawanieznaczeńtekstomkulturowym,auzyska-
niepoczuciaautonomiijestkarykaturąrzeczywistejemancypacji.Niepowinna
onaprzecieżpolegaćnatworzeniuenklawznaczeń,lecznazmianiewarunków
społecznychiekonomicznych,wktórychludzieżyją.Wjegokoncepcjimamy,
moimzdaniem,doczynieniazpewnym„chwytemideologicznym”,polegającym
nazmianiedefinicjiitreściideologicznejemancypacji.Emancypacjawsferze
warunkówżyciazastąpionazostajeemancypacjąwsferzeznaczeń,rewolucjąna
płaszczyźniepercepcjiobrazuztelewizyjnegoekranu.
PodobnepodejścieprezentująDavidSholleiStanDenski,którzyzwraca-
jąuwagę,żecelememancypacyjnejpedagogikiniepowinnobyćkatalogowanie
pluralizmuodpowiedzinaprzekazwysyłanyprzezmedia,leczwalkaozmianę
polityczną.Stąd,ichzdaniem,propozycjaFiske’a„czytaniajakoformyoporu”
pozostawianienaruszonąrolęmediówwkonstruowaniurzeczywistości,wra-
machktórejnastępujeowo„czytanie”37.ZkoleiPeterMcLarenuznaje,żekon-
36J.Fiske,PowerPlays...,op.cit.,s.182,199.
37D.Sholle,S.Denski,ReadingandWritingtheMedia:CriticalMediaLiteracyandPost-
modernism[w:]CriticalLiteracy:Politics,PraxisandthePostmodern,red.C.Lankshear,
P.McLaren,Albany1993,s.313.
