Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Gromkowska-Melosik,Z.Melosik(red.nauk.),Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe,
Kraków2010
ISBN:978-83-7587-579-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
Z.Melosik.Kulturapopularna,walkaoznaczeniaipedagogika
17
talizmu”,któryrozpraszamożliwośćrealnegooporupoprzezprzyzwoleniena
znacznądozękontrolinadosobistym,prywatnymżyciem?Czywreszcienada-
waniewłasnychznaczeńtekstomizjawiskom,którezistotyswojejbynajmniej
niezaprzeczająogólnejlogicerozwojuponowoczesnegopaństwa,niestanowi
wpraktycepotwierdzeniatejlogiki?
OskarżasięwtymkontekścieFiske’a,żepropagowanaprzezniegoforma
oporu–jakotwórczekonstruowanieorazwyrażanie„różnic”i„przyjemności”
dzięki„lukom”wtekście–prowadzidorozproszeniamożliwościpodejmowania
takichformwalkihistorycznej,którychistotąjestdążeniedorealnejzmianyspo-
łecznej.PodkreślajączasadnośćwieluanalizFiske’a,jegokrytycyuważająjed-
nak,żezmianaspołecznamożebyćosiągniętajedyniepoprzezwalkępolityczną,
anie„aktytwórczejinterpretacji”.Istotąemancypacyjnychpolitykbyłobywięc
tworzeniezorientowanychna„upodmiotowienieróżnicyprzestrzeniwalkipoli-
tycznej”,któresązastępowane–jakkrytyczniepiszeSusanBordo–przezFiske’a
„przestrzeniamizabawy”30.
Wwyłaniającymsięspołeczeństwieponowoczesnejkategoriaróżnicyjest
wdużejmierzewłączanawlogikęrozwojudefiniowanąprzezwarunki„późnego
kapitalizmu”.Systemreprodukujesięiwzmacniadziękiróżnicyipoprzeznią.
Krajobrazywyobrażeńkreowanenapoziomieświadomości,dryfowanielokalnych
społecznościznaczeń,kształtowaniewyspoporu–wszystkotoniema,jaksądzę,
zasadniczegowpływunaogólnąspecyfikęsystemu.Opórisprzecznościsąko-
rzystnedlaniego,wzbogacająbowiemkontekstyjegofunkcjonowaniawramach
karnawałowejzabawywżycie–konsumpcji.WkoncepcjioporuFiske’amamy
doczynieniazucieczkąodznaczeńodgórniezakodowanychwtekście.Aledokąd
sięucieka?Codefiniujespecyfikęiideologicznycharakterprzyjemności?Jaką
możemymiećpewność,żemiejscemucieczkiniejestkolejnapułapkaznaczeń,
przemyślnieskonstruowana,abyskusićnasswoimi(pozornymi)możliwościami
wsferzeemancypacji?
KoncepcjaFiske’aopartajestna„programowymoptymizmie”,któregopunk-
temwyjściajestprzyjęciezałożenia,żewolnośćiopórsąmożliwe,astrategia
teoretycznaiideologicznapoleganawyszukiwaniumożliwychpunktówoporu.
Krytycytwierdząniekiedyironicznie,żewpraktycestrategiatapolegamiędzy
innyminaodnajdywaniutakichpunktówwtelewizyjnychserialachtypuDallas
iDynastia31.ZperspektywykrytykówdlaFiske’aniemabowiemróżnicymiędzy
władzązwiązanąz„twórczymczytaniemwizolacjiwłasnegodomu”,władząpo-
siadanąprzeztych,którzykontrolująmaterialnewytwarzaniekulturypopularnej,
orazwładzązdobywanązapomocąprotestuikolektywnychdziałańpublicznych.
Dlaniegowładzawyobraźniczytelnikatekstówwsferzepowiedzenia„nie”jest
30S.Bordo,„MaterialGirl”...,op.cit.,s.278,280.
31M.Denning,TeEndofMassCulture[w:]J.Naremore,P.Brantlinger,Modernityand
MassCulture,Bloomington1991.
