Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SeeingisBelieving.AnthropologicalVisionsofCulture
21
kulturowych.Wpisywałasiętymsamymwdyskurskolonialny,typowydlakonteksturodzenia
sięnowoczesnościwdobiemilitarnej,politycznejitechnologicznejprzewagiZachodu.
Pozaeuropejskasztukanprymitywna”
,wystawianawgaleriachimuzeachLondynulubParyża,
stanowićmiałaegzemplifikacjędawnoutraconejniewinnościistanunszlachetnejdzikości”
.
Narzędziemeksponowaniaobrazunszlachetnegodzikiego”stałasięnierzadkoinstrumentalnie
traktowanaegzotyka.Naturalizowaniekategoriiróżnicykulturowejwtymwzględzieznalazło
swójnajbardziejskrajnywyrazmiędzyinnymiwmuzealniczejkoncepcjinludzkiegozoo”
,
popularnejpodkoniecXIXwiekuformyprzedstawianiazróżnicowaniaetnicznegoświata
wpostacistereotypowychwizualizacjiegzotycznychplemioniludówprezentowanychwich
nnaturalnym”środowisku.
WpodobnysposóbwizualnośćpoddawanouprzedmiotowieniuwStanachZjednoczo-
nych,zmagającychsięwtymsamymczasiezproblememoporuasymilacyjnegotubylczych
Amerykanów.ObrazypółnocnoamerykańskichIndianprerii,przedstawionenaseriifotografii
autorstwaEdwardaSherifiaCurtisa,zyskałystatusikonicznychodniesieńtakdlawieluAmery-
kanów,jakiludzizafascynowanychwysublimowanąestetykąkulturindiańskich.Manipulacja
obrazem,charakterystycznadlawarsztatuCurtisa,nieprzesłaniałajednakpotrzebyczerpania
zjegozdjęćwiedzyetnograficznejdlaosóbjedyniefragmentarycznieobeznanychzdyskursem
wczesnejantropologii.
Nietylkofotografiaodegrałaznaczącąrolęwprocesiekształtowaniasiędyskursuantro-
pologicznego,apóźniejtakżewyłonieniasięantropologiiwizualnej.Ważnymelementemob-
razowaniarzeczywistościstałasiętakżekinematografia.Filmyocharakterzeprotoetnograficz-
nym,takiejaknNanukzPółnocy”RobertaJ.Flaherty’egoinKrajbezchleba”LouisaBuñuela
ukonstytuowałydyskursantropologicznywszerokimkontekściekulturypopularnejpoczątku
XXwieku.Ichbezspornywpływnamasowąwyobraźnięwidzóworazprzystępnyjęzykwal-
nieprzyczyniłysiędozakorzenieniaprzekonaniaodostarczaniuprzeztegotypuobrazyetno-
graficznejprawdy.ZafałszowaniarzeczywistościdokonaneprzezFlaherty’egoiBuñuelawich
filmachbyływtymświetlejedynienieistotnymbrakiemnaukowejwiarygodności,któradla
przeciętnegowidzabyłazbędna.
Antropologiawizualnastałasięzbiegiemczasuswoistąodpowiedziąnakonieczność
ukazaniarzeczywistościkulturowejtaką,jakajawisięnietylkozachodnimtwórcomfilmowym
czyfotografom,leczrównieżludziomprzedstawianymnatychobrazach.Zwrotwstronętak
zwanegontubylczegopunktuwidzenia”powolizyskiwałnapopularnościwantropologiiiinnych
naukachspołecznychwramachkierunkówinterpretacyjnychitekstualnych.Tymjednak,co
charakteryzujewspółczesnąantropologięwizualną,jestpołożenienaciskunaukazaniezwiązku
sferywizualnejzbudowaniemuwarunkowanejkulturowosferyświatopoglądowejopartejna
określonychprocesachpoznawczych.Tezaśsąnadalbezpośredniozwiązanezoperowaniem
obrazemjakoelementemłączącymświadomośćzpoznawanąrzeczywistością.
