Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Względnośćkulturalności
PodejścietokontynuowałKamyczek(1959)wnajpopularniejszym
wPRLporadnikudobrychmanier,opracowanymnabaziewspomnianej
rubryki,czyliwGrzecznościnacodzień.Całowaniewdłońuznawałza
przedwojenny,prowincjonalnyrelikt,pisząc:
Faktemjest,żezagranicąniecałująwrękę.Faktemjest,żenaszamło-
dzież,wswoimgronie,nieuprawiacmok-nonsensu.Faktemjest,że
cmok-nonsensmyszkątrąci.Zatemtrzebaprzyjąćzasadę,żewrękęsię
niecałuje.Normalnaformaprzywitaniamężczyznyzkobietąpolegana
uściśnięciusobiedłoni(297).
Niedokońcaprawdąjest,żewinnychkrajachniecałowaliwrękę,ale
faktemjest,żezwyczajtenwydajesięszczególniepolski,niczymwąsy
uPolaków.Abstrahującodtego,Kamyczekodradzałgo,dopuszczającca-
łowaniedłonitylko,ngdychodziospecjalnieważnąosobęluburoczystą
sytuację”(ibidem).
Pomimotychnormatywnychobostrzeńipostrzeganiacałowania
wdłońjakostaroświeckiego,byłoonowPRLpowszechnymgrzeczno-
ściowymgestem.Wielumężczyzniwielekobietzaniegrzeczneuznałoby
niedopełnienietegoszarmanckiegozwyczaju.Bywałoteżcałowanie
wdłońpostrzeganejakodemonstracjaobyczajowegokonserwatyzmu,ale
dostosowanegodonowychczasów.TaktowyglądałowprzypadkuEdwar-
daGierka,którychętniecałowałrobotniceporękach,dowodząc,żenkult
kobietypracującejwPRLwchłonąłwsiebiewcześniejszykultżonyimat-
ki”(Jaworska2008,201).Zresztąkomuniścicałowalisięrównieżzesobą,
pieczętującbratniąsocjalistycznąmiłość.Dohistoriiprzeszedłpocałunek
LeonidaBreżniewazErichemHoneckerem,aleznanejestrównieżujęcie
BreżniewacałującegosięzGierkiem,pocałunekErichaHoneckerazMi-
chaiłemGorbaczowemiinnych.
Po1989rokucałowaniewrękęzaczęłowychodzićzmody,aprzyzwy-
czajonymdotegogestudżentelmenomradzonowporadnikach,żebystoso-
walisystembezdotykowy.nCałujemy,kończącczynnośćdwacentymetry
przeddłonią”-pisaliJoannaBojańczykiMaciejBrzozowski(2005,12).
WtensposóbusiłowałpocałowaćwrękęRadosławaSikorskiegoJarosław
Kaczyński,przezpomyłkęoczywiście.Kaczyńskipopełniłzresztąwięcej
gafwtymzakresie.Przedewszystkimcałowałniezgodniezesztuką,cią-
gnącrękęcałowanejosobydosiebie,zamiastskłonićsiędoniej.Alenaj-
ważniejszazmianazwiązanaztymzwyczajempo1989rokuwiążesię
znwyzwoleniem”kobietiniechęciąwieluznichdoszarmanckich,lecz
zarazempatriarchalnych,obyczajów.Zwyczajcałowaniadłoniwydajesię
33
