Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Wzakreskulturalnościwłączamwszystkieteelementy,którewynika-
jązbadańilościowych,wktórychpytanoPolkiiPolaków,kimjestczło-
wiekkulturalny(np.OBOP2001,GUS2020)orazte,któreznajdąCzy-
telnicywporadnikachdobregowychowania,dobrychobyczajówczy
dobrychmanier(np.Pietkiewicz1987,Kasdepke2010).Tym,corzuca
sięwoczyprzedewszystkim,jestfakt,żenamodelczłowiekakulturalne-
gowpercepcjiludziorazwyobrażeniukodyfikatorówkulturalności(au-
torówporadników)składająsiędwazasadniczekomponenty:zjednej
stronyszerokopojętysavoir-vivre,zdrugiejstronyuczestnictwowkultu-
rzeartystycznej.
Ściślejrzeczujmując,kulturalnośćmanifestujesięwnastępujących
obszarach:postawy,czylistosownezachowywanie,szacunekwobecinnych,
punktualność,gościnność,dbałośćojęzyk,przyrodę,krajitp.;rytuały,takie
jakpowitania,przedstawianiesię,zachowanieprzystole;komunikaty,
tj.pozdrawianieznajomegoprzechodnia,dziękowaniezaprezent,gratulo-
waniesukcesuitd.;prezencja,wtymkwestiehigieny,ubiór,uśmiech…;
cnoty,np.życzliwość,sumienność,honor,odpowiedzialnośćzasłowo,
uczciwość;przymiotyumysłu,jakwszechstronnezainteresowania,elo-
kwencja,poczuciehumoru,krytycyzm;wkońcuuczestnictwowkultu-
rze,awięcczytanieksiążek,chodzeniedoteatru,kina,odwiedzaniemu-
zeów,twórczośćartystyczna.
Sątoprzejawykulturalnościindywidualnej,któremożnajednakowoż
przyporządkowaćcałymgrupomspołecznym.Wszerszymplaniebowiem
kulturalnośćmożnaująćjakopostawy,rytuałyitd.charakterystycznedla
danegospołeczeństwa,wynikająceznapomnień,którezbiegiemczasu
wytwarzająpewnenawyki,wyrażającesięwformachtowarzyskichjako
wzorachzachowań.Upowszechniająsięzreguływkierunkuodgórydo
dołu,tojestodwarstwdominujących,wzorcotwórczych,rozprzestrzenia-
jąsięnainne,mniejuprzywilejowanegrupyspołeczne.Zachowaniate
wywodzonesąwEuropiezobyczajówdworskich,wwęższymsensie-
zporadników,awnajwęższymwynosisięjezdomu.Wymagająnietylko
przygotowania,leczrównieżpewnegowysiłku(dopierozczasemwcho-
dząwnawyk).Świadcządobrzeoczłowieku,sąprzedmiotemaspiracji,
alewswojejidealnejformienigdyniesąwłaściwewszystkim.Przeciw-
nie,sątym,cowyróżnia,nobilituje.Niemniejbyciekulturalnymjest
czymśpożądanymioczekiwanymwrelacjachspołecznychnawszystkich
poziomach.Znamienne,żeczęściejdostrzegasię,kiedytegoniema,niż
kiedyjest.Mówisięwtedyobrakukultury.
Będętupisaćokulturalnościzarównowwymiarzeindywidualnym,jak
izbiorowym,okulturalnościwodległejorazniedalekiejprzeszłości,
9
