Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Zaczynamodcharakterystykikulturalnościnatlepojęciakultury.Jest
tozjawiskowielowymiarowe,synkretyczne,dlategoteżstaramsięwy-
wieśćjegoznaczeniezanalizypojęćbliskoznacznych,takichjaksavoir-
-vivre,grzeczność,etykieta.Każdeznichmainnepochodzenie,tradycje,
konotacje.Każdeodsłaniainnąstronękulturalnościiprzynosiinnegoro-
dzajuspojrzenienatozjawisko.Przechodzimywięcprzezobyczajedwor-
skieepokiśredniowiecza,barokowydwórfrancuski,poradnikidobrych
manierzczasówrenesansuweWłoszechiNiderlandachorazoświecenia
wNiemczech.Widzimy,żekulturalnośćbywawyrażanaprzezcośkon-
kretnego,jakjedzenie,aletakżecośabstrakcyjnego,jakmuzyka.Żemoże
obejmowaćcałośćnaszegożyciawewszystkichjegoprzejawach,jakityl-
kojedenjegowymiar.Możedotyczyćwszystkichludziorazbyćrozpatry-
wanatylkowobrębiejakiejśgrupyspołecznej.Jestjednymzaspektów
charakterunarodowego,alejejwyrazemmożebyćjużpojedyncznygest.
Punktemwyjściadalszychrozważańjestnajsłynniejszywhistoriili-
teraturypolskiejfragmentpoświęconykulturalności-pochodzącazPana
TadeuszaAdamaMickiewiczatzw.naukaogrzecznościSędziego.Frag-
menttenskłaniadozadawaniafundamentalnychpytań:Komunależysię
jakagrzeczność?Czymwistociejestgrzeczność?Jakąwartośćma
grzecznośćdlanassamych?Inspirującsiętymipytaniami,pokazujęzniu-
ansowanieiewolucjęzachowańgrzecznościowych,naprzykładachta-
kichniejednoznacznychkulturalniegestów,jakprzedstawianie,całowa-
nieiplucie.WbrewSędziemustaramsięteżwykazać,żengrzeczność
kupiecka”niejestwrogiemgrzecznościjakotakiej,alejejwartościowym
wariantem.Piszęteżogrzecznościwkontekściegodnościorazpoczucia
własnejwartości.
Powyższeanalizyposłużyłymidoprzybliżeniakulturalnościwaspek-
tachjednostkowym,społecznymikulturowym.Zwracamuwagę,żeważ-
nymkomponentemkulturalnościjestkulturajęzyka,zwłaszczaważnesą
teobszarytejkultury,którenazywanesągrzecznościąjęzykowąlubjęzy-
kowymsavoir-vivrem.Piszętakżeouczestnictwiewkulturze.Respon-
denciwszystkichbadańilościowychnatentematłącząbowiemkultural-
nośćnietylkozdobrymimanierami,lecztakżezuczestnictwemwkulturze
artystycznej.
Wdrugimrozdzialewskazujęnapotencjałkategoriikulturalności
wbadaniachnadcodziennością.Odnoszęsiędosamegopojęciankultural-
ności”,którewłaściwieniebyłodotądstosowanewpracachnaukowych.
Zwracamteżuwagęnawspółczesnesporyideowewokółrozumieniakul-
turyiuczestnictwawkulturze,któremająwpływnakulturalnośćorazna
znaczeniekulturalnościwkontekścieetykiżyciaspołecznego.
11
