Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
RyszardNycz
woko”ztym,coprawdziwieindywidualne(individuumestinef-
fabile,wiedziałtojużArystoteles,wiedzieliischolastycy).Tego,
cojednostkowe,niepotrafimyuchwycićinaczej,niżwsiatce
prototypowychkategoryzacji-spośródnichzaśnajbliższekul-
turowejindywidualnościprzedmiotuokazująsięte,którewy-
najdujepoetyckasztuka.Możnapowiedzieć,żewidzianawtej
perspektywiepolemikaMiłoszazeStevensemobrazujeprzy
okazjizasadniczyspórmiędzydwiemanajważniejszymiorien-
tacjaminowoczesnejliteratury:tej,któraposzukującesencji
(istotyprzedmiotuczyrzeczywistości)kończynakulciesztu-
ki,ubóstwieniusamejsiebie-oraztej,któradążącdouchwyce-
niancałej”rzeczywistościwjejniepowtarzalnejjednostkowości
kończynapielęgnowaniuipieczołowitymutrwalaniuwszelkich
(nawetnajbłahszych)przejawównwielowarstwowychkonkre-
tów”(tookreślenieMiłosza),zktórychskładasięludzkiedo-
świadczenierealności.
3
Przechodzęterazdonastępnegorodzajuprzedmiotuiodmia-
nyliterackiegopoznania,któreprzypisaćmożnadziełu(apo-
chodnieiliteraturzeczysztucewogólności).Najbardziejrozpo-
wszechnionypoglądnanaturędziełasztuki(plastycznegoobra-
zuczyliterackiegotekstu)poleganauznaniu,iżzawieraono
zespółcechistotnych,czylitakich,któresąjegoobiektywny-
mi,niezależnymiodpodmiotuinieuwarunkowanymiprzez
kontekstwłasnościami.Właściwyodbiórtakiegoobiektupole-
ga,jaksięzdaje,nadokonaniutrzechoperacji:1.naodsunię-
ciu(czyzawieszeniu)wszelkichpoznawczych,wartościują-
cychczyemocjonalnychnastawień,uwarunkowańinprzedsą-
dów”,któremogłybyzniekształcićnasząpercepcję;następnie
2.nazidentyfikowaniuokreślonychcechkonstytutywnych,któ-
rychobecność(lubbrak)umożliwianam3.rozpoznaniejego
kategorialnejprzynależności(tzn.tego,czynp.mamydoczy-
nieniazdziełemsztukiczyobiektemużytkowym,arcydziełem
