Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
AnnaBurzyńska
ścikonstrukcjipojęciowych,zaspokajającychprzedewszystkim
poznawczeapetytyichtwórców-wszystkotopowodowałoznie-
chęceniedoteoriispodznakustrukturalizmu.Kryzyswwiedzy
oliteraturzenasiliłsięwrazzekspansjąwspomnianejnarrato-
logiifrancuskiej-ujawniłysięwówczasbardzowyraźnierze-
czywisteaspiracjebadaczyopowiadań,atakżeutopijnośćich
dążeń-zwłaszczazłudnośćmarzeniaostworzeniuuniwersal-
nejgramatykiliteratury.Teoriazdawałasięniemalcałkowicie
zdominowywaćswójprzedmiot,pogrążającbadanialiterackie
wnarcystycznymsamozachwycie.Strukturalizm,którymiał
byćmocnąreakcjąnapozytywizm,okazałsięwgruncierzeczy
powrotemdoideałówpozytywistycznych-zwłaszczaw5wo-
imdążeniudoposzukiwaniaprawrządzącychliteraturąiwod-
wrocieodkonkretnegodziełaliterackiego.Dlategowłaśniepo
1966roku,uszczytustrukturalizmu,pytaniaokondycjędyscy-
plinybadańliterackichi-rzeczjasna-ostatusteoriiliteratu-
ryokazałysięznówbardzoważne,ateoretycy(wszczególno-
ścifrancuscyiamerykańscy)stanęliprzedpotężnymdylematem
-czywogólenadaluprawiaćteorięliteratury,ajeślitak,tojak
właściwierozumiećjejzadania?Nadługielatanaplanpierw-
szywbadaniachliterackichwysunęłasięwięcponowniereflek-
sjametateoretycznainajważniejszestałysięproblemymiejsca
teoriiwramachwiedzyoliteraturze,jejstatusubytowegoipo-
znawczego,orazjejgranicimożliwości.
Okrestennazywasięodpewnegoczasumianemprzełomu
poststrukturalistycznego,zaśuprawianywówczastyprefleksji
teoretycznej-teoriąponowoczesną(podkreślająctakżewten
sposóbjejsilnezwiązkizfilozofiąponowoczesną,pojmowa-
nąnajogólniejjakokrytykazachodniejtradycjimetafizycznej
iświatopogląduoświeceniowego,tworzącychfundamentyno-
woczesnegomodeluwiedzy)9.Poststrukturalizmporównujesię
9Dogronafilozofówponowoczesnychzaliczasięprzedewszystkim
Jacques’aDerridę,Jean-FrançoisLyotarda,MichelaFoucault,ZygmuntaBau-
mana,RichardaRorty’ego.Terminnponowoczesność”zostałwprowadzony
przezZ.Baumanadlauniknięciautożsamianiafilozofiiponowoczesnej(post-
moderny)zpostmodernizmemjakonurtemartystyczno-kulturowym.
