Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
PiotrTomaszewski,KamillaBargiel-Matusiewicz,EwaPisula
Wprawdzieosobyzniepełnosprawnościąróżniąsięodsiebie,leczmająwspólne
doświadczeniawwalceoautonomięisamostanowienie,nabytepodczasprzeciw-
stawianiasiępostrzeganiuichjakoosóbookreślonychcechachipotrzebach
wynikającychjedyniezproblemówzdrowotnychczyograniczonejsprawności
organizmu.Dzielądoświadczeniawykluczenia,atakżewspólniewalcząonieza-
leżnośćiwolność_wsensiewyzwoleniaspoduciskuspołecznego.Nieulega
wątpliwości,żewalkatatrwanadal,gdyżwwielukrajachwciążdominuje
medycznymodelniepełnosprawności,widocznynaprzykładwjednostronnym
dążeniudorozwojunowoczesnychtechnologiizapewniającychmożliwiepełną
DnormalizacjęDfunkcjonowania,zpominięciemzłożonychspołeczno-kulturo-
wychuwarunkowańadaptacji.Wprzeciwieństwiedoinnychgrupspołecznych
znajdującychsięwniekorzystnejsytuacjizewzględunaswojąnietypowość,
osobomzniepełnosprawnościąnieudałosiębowiemjeszczeobalićmitu,żeich
podporządkowanywiększościstatusmożnaprzypisaćwrodzonejbiologicznej
niższości,przezcopostrzeganesąjakoobywateleDdrugiejkategoriiD(Hahn,
1996;Lane,2008).Tegorodzajumechanizmspołecznejstygmatyzacjimoże
zkolei,jakstwierdzaGoffman(2005),skutkowaćtakzwanązranionątożsa-
mością:osobyniepełnosprawneztakimpoczuciemtożsamościczująsięwyklu-
czone,odepchnięte,niepotrzebne,napiętnowane,żyjąnamarginesieżycia
kulturalnegoispołecznego;sytuacjatastanowipoważnąprzeszkodęwnie-
skrępowanymkonstruowaniuiekspresjiichtożsamości.
Procespozytywnejsamoidentyfikacjijestbardzoskomplikowany.Dobrym
tegoprzykłademmogąbyćzróżnicowaneopinieosóbg/Głuchychisłabosły-
szących.Większośćznichokreślasiebiejakojęzykową(posługującąsięjęzykiem
migowym)ikulturowąmniejszość,porównywalnądomniejszościetnicznych,
którerównieżsąuciskanezpowodubrakubiegłościwużywaniudominującego
języka(wprzypadkugłuchych_językamówionego).DlategowieluGłuchych
dystansujesięodpojęcianiepełnosprawności,więcej_odrzucaokreślenieDgłu-
chotaD(deafness)narzecznowegoterminuDdeafhoodD.WedługnichDgłuchotaD
jestnegatywnąetykietą,którazostałaimprzypisana,pojęcieDdeafhoodDzaś
uwypuklaichmożliwości,aniebraki(Ladd,2005).
Istniejąjednakosobygłuche/słabosłyszące,którenieidentyfikująsięzkul-
turąGłuchych,leczdoświadczającopresjispołecznej,postrzegająsiebiejako
osobyDkulturowosłysząceD,należącedokulturysłyszących(Corker,1998;
Leigh,2011).Osobagłucha,którauważasięzaDkulturowosłyszącąD,dostrzega
zaletyjęzykamówionegoidostosowujesiędowiększościludzisłyszących.
Zkulturąsłyszącychidentyfikująsięnietylkoci,którzyogłuchlipóz
·no,ale
równieżosobygłuche/słabosłyszące,któredorastaływśrodowisku,wktórym
używanojęzykamówionegoiwoląwspółdziałaćgłówniezesłyszącymirówieś-
nikami.ZdaniemGlickmana(1996),procestenmożebyćniekorzystnydla
zdrowiapsychicznegoosób,którestraciłysłuchwewczesnymdzieciństwie
