Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oilewiem,żadnychpodobnychprbniedokonanodotądwodniesieniu
dorozwiniętychnarodw.Stądteżwartoposłużyćsięzbioremkryteriw
ustalonychprzezNarolladlaporwnaniaichzkryteriamiuznawanymiza
właściwedoopisunarodujakozbiorowościfunkcjonującejwinnejfazie
rozwojuspołecznego,winnych,rżnorodnychkontekstachsytuacyjnych,
iniestanowiącejjedynejformyludzkichspołeczności.
Charakterystykapozwalającazidentyfikowaćodrębnąjednostkękul-
turypierwotnej(cultunit)powinnauwzględniać,wedługNarolla,dziesięć
kryteriw(s.726):(1)rozmieszczenieposzczeglnychcechobjętychba-
daniem,(2)ciągłośćterytorialną,(3)organizacjępolityczną,(4)język,
(5)przystosowanieekologiczne,(6)strukturęjednosteklokalnych,(7)naj-
szersząwystępującąjednostkęspołeczną,(8)nazwęwłasną,(9)wsplny
folklorlubhistorię,(10)jednostkęokreślonąprzezbadacza.
Wyjaśnieniawymagazwłaszczapierwszekryterium,ważnedla
określenia,czybadanazbiorowośćjestwistocieodrębną,„dyskretną”
jednostkąkultury.Wodniesieniudorozwiniętychnarodwrozstrzygnięcie
tegoproblemumaznaczenieistotne.Mwiącwskrcieizpewnym
uproszczeniem,chodzitutajosprawdzeniezasięguposzczeglnychcech
wspołecznościachsąsiednichiustaleniegranicichwystępowania.Podobne
kryteriumprzyjmowałCzarnowskimwiącozasięgukulturyjakozakresie
jednakowousystematyzowanychwartości(Czarnowski,1956a).
ZpoglądamiNarollawartozestawićkoncepcjewybitnegoucznia
Durkheima,MarcelaMaussa,odnoszącesiędowczesnejwięzispołecznej
(Mauss,1969).Narollpatrzyłnaspołeczeństwopierwotneodzewnątrz,
okiemetnologa,ktryopisujeizestawiaokazypodobnegotypuludzkich
zbiorowościkulturowych.Mauss,wyprzedzającujęciebliższeetnologii
funkcjonalnejipźniejszejetnografiipoznawczej,ujmujezagadnienie
pierwotnegospołeczeństwaodwewnątrz,odstronyłączącejjewięzi
społeczno-kulturowej(lacohésionsociale).Zajmujesięwięckryteriami
samookreśleniawsplnotytakżewtedy,gdywymieniapodobnejakNaroll
zjawiska.Nazwa,prawanadanesobieiswemuterytoriumniesądlaniego
takzasadnicze,jak„wolajedności”,właściwasobiezwartość,wyodręb-
nienieisamoograniczeniedotych,ktrzymwiąosobie„my”iprzeciw-
stawiająsię„innym”,obcym,helotom,metekom,barbarzyńcom,asiebie
tylkonazywają„ludźmi”(s.314–315).
NiezapowiadająctegowyraźnieMausswybiegapozarzeczywistość
ściśletraktowanegospołeczeństwapierwotnego,społeczeństwasolidarności
mechanicznej.Wstreszczeniurozdziałumwio„nieciągłościwzwartości”,
20