Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
odwołującesiędozjawiskaistnieniaobszarówwspólnotydoświadczeńkultur
pierwotnychiwspółczesnych(mity,rytuały,normyspołeczne-fundamenty
ładusymbolicznego),więcejjestwnichjednakprzykładówświadczącychoza-
sadniczychróżnicach,którepotwierdzająsłusznośćtezy,żetabujakokategoria
antropologicznafunkcjonujedziśniecoinaczejaniżelikiedyś,przedewszystkim
podleganieuchronnejdynamizacji.Oilebowiemznaneprzykładynegocjacji
tabuwspołecznościachtradycyjnych,otylewiadomo,żestosowaneonebyły
zrzadka,nieodmiennietowarzyszyłaimprzytymświadomośćfaktu,trwałe
złamanieobowiązującejnormygrozipoważnymikonsekwencjamispołecznymi.
Dlategonaruszenietabukażdorazowowiązałosięzzastąpieniemjednejregu-
łyinną,stanowiącąnoweprawo.Wprzeciwieństwiedotegowspółczesnakul-
tura,dystansującsięodwszelkiejtrwałościinormalizacji,takczęstonarusza
izmieniazasadywduchukolejnychtransgresji,żeniejednokrotnietrudnowjej
obrębiewogóleodnaleźćsferytabu.Obowiązującymistrategiamikomuniko-
waniasięwprzestrzenimediów,sztuki,acorazczęściejtakżeedukacji,staje
sięprzekraczaniegranic,szokiprowokacja,będącewyrazemistnieniawręcz
obowiązkudetabuizacjiwróżnychobszarachżyciaspołecznegoiindywidualnej
jednostkowejegzystencji.
Wsytuacji,wktórejto,cozwyczajowouznawanezawstydliwe,niebezpiecz-
neczykontrowersyjne,definitywnietraciswojątożsamość,tymbardziejaktu-
alnewydajesiępostawieniepytaniaosensistnieniatabu.Pytanietowistocie
pociągazasobądalszerefleksje,dotyczącejużnietylekwestiisamychzakazów
ipodejmowaniaobecnieróżnychaktówichprzekraczania/redefiniowania,ile
szerzej:sensukultury,obowiązującejwniejracjonalności,istotyrelacjispołecz-
nych,strategiinadawczo-odbiorczych,zasadkulturowejkomunikacji.Problemy
odnoszącesiędowspółczesnychprocesówtabuizacji/detabuizacjiwydająsię
przytymwarteroztrząsania,wziąwszypoduwagę,żetabuoznaczałodotądza-
kaz,którypełniłfunkcjęochronnąwkulturze.Dzisiejszystopniowyzaniknorm
izakazówwiążesięzutratąlogikiutrwalonejwpokoleniowymdoświadczeniu
skumulowanymwewzorachkulturowych,stanowiącjeszczejednoświadectwo
nieuchronnejutratyprzezwspółczesnegoczłowiekagruntupodnogami.Teksty
zgromadzonewtomieKulturyobrazu-tabu-edukacjaniezawodniezaświad-
czają,żewwarunkachkulturowejzmianytropienietransformującejsiędefinicji
kulturowejispołecznejpojęciatabustajesięjużnietylkoistotnymwyzwaniem,
aleczymśwrodzajubadawczejpowinności.
IlonaCopik
BarbaraKita