Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naródikonfesja.KatolickieiniekatolickieelementywewspółczesnejkulturzeduchowejChorwacji
nadyskusjaoaborcjistałasięrównieżpodstawądozawarcia„sojuszuekumenicznego”
pomiędzyKościołamidziałającymiwChorwacji.DokumentzatytułowanyŻycieludzkie
jestdaremBożymjestowocemwspólnegostanowiskaKościołakatolickiego,Serbskiej
CerkwiPrawosławnej,WspólnotyIslamskiej,wspólnotyewangelickiej,baptystycznej.
Nowszebadaniasocjologiczneprzeprowadzonew2004rokuujawniłypewnąza-
leżność:imbardziejwzrastareligijnośćorazstopieńtzw.kościelnościbadanych,tym
bardziejuwidoczniasiępostawaprolife(jesttogrupa„wierzącychzprzekonania”),im
niższystopieńpraktykreligijnych,tymbardziejwyraźnastajesięopcjaprochoice(to
właśniewtejgrupie–„religijnych”–najwyraźniejzaznaczasiępermisywizmmoralny,
wiarakoktajlowa).Cowięcej,udałosięprzełożyćuzyskanewynikinamapęmakrore-
gionówchorwackich,itak:grupęprolifetworząosobypowyżej60.rokużycia,naj-
częściejtylkozpodstawowymwykształceniem,gospodyniedomowe,emeryci,rolnicy
–zamieszkującymakroregionosjeckiisplicki(powyżejprzeciętnej)oraznapoziomie
przeciętnymosobywprzedzialewiekowym50–59lat(robotnicy,pracownicysłużby
zdrowiaiinni),atakżemieszkańcymakroregionuzagrzebskiego.Przeciwnesątejopcji
osobydo49lat,zwykształceniempodstawowym,średnimiwyższym,urzędnicy,spe-
cjaliści,osobyzamieszkującemakroregionRijeki,atakżewywodzącesięześrodowisk
miejskich28.ZmianywreligijnościChorwatówprzekładająsięnasposóbakceptowa-
niawartościtradycyjnychinowoczesnych:akceptowaniewartościtradycyjnychrośnie
wrazzestopniemreligijności,przyjmowanienowoczesnychnatomiastłączysięzespad-
kiemreligijności.Indywidualizacjareligijnościzaznaczasięwyraźniewselektywnym
stosunkudonauczaniaKościoła.
Nicteżdziwnego,żewkulturzewspółczesnej,naobrzeżachKościołówipozanimi,
corazbardziejwidocznastajesiętakzwanareligijnośćpozakościelna,jednoczącatych,
którzyniezadomowilisięwKościołachinstytucjonalnych.Religijnośćcharakteryzują-
casięselektywnościąiwybiórczymtraktowaniemprawdwiaryoraznormmoralnych,
atakżeichkwestionowaniemlubnegowaniem;religijność,którapoleganauwolnieniu
sięoduświęconychpraktykreligijnychlubnawetzerwaniuwięzizinstytucjamireli-
gijnymi.Wrzeczywistościspołecznejpojmowanejjakorynek,naktórymwspółzawod-
nicząróżnewzorcewyjaśnianiaorazinterpretowaniażycia,Kościółkatolicki(anawet
nicyaborcjiifeministkioskarżająKościółoto,żeswojąnieprzejednanąpostawąwpływanaszykanowanie
kobietwinstytucjach,którewinnypomagaćwjejprzeprowadzaniu,atakżeoto,żełamieprzysługujące
kobietomprawa.ZestronyzaśKościoławszelkieliberalizacjeprawadotycząceaborcjiisztucznegozapłod-
nieniasąpostrzeganewkontekściedziedzictwapokomunistycznegoiocenianejakoskierowaneprzeciwko
wierze,nieludzkie,zbrodniczeiniezgodnezkonstytucją.
28PowołujęsięnawynikibadańprzeprowadzonychwChorwacjiwroku2004zamieszczonewpracy
G.Goldbergera,Revitalizacijareligijeusjeninaslijedaliberalnezakonskeregulative:stavovipremapo-
baćaju.„Sociologijasela”43(2005),s.409–435.Wbadaniachsocjologicznychdotyczącychspołeczeństwa
polskiegonatomiast„największyrozziewpomiędzydoktrynąmoralnąKościołaarzeczywistymipostawami
moralnymikatolikówzaznaczasięumężczyzn,osóbmłodszych,żyjącychwzwiązkachmałżeńskichnie-
sakramentalnych,rozwiedzionychlubbędącychwstaniewolnym,ukupców,biznesmenówiprzedsiębior-
ców,mieszkańcówwielkichmiast,uosóbobardzozłychwarunkachmaterialnych,pracującychzawodowo,
bezrobotnychiuczniów.Wykształceniebadanychnieoddziałujeróżnicująconapostawymoralnebadanych,
jedynieosobyowykształceniupodstawowymprezentująwyższypoziomaprobatynorm.Kategorieonaj-
wyższymdissensiemoralnym,takżewdziedziniepraktykreligijnych,charakteryzująsięnajwyższymiod-
chyleniamiodstandardówreligijnych,comożesugerować,iżzmianynegatywnewichreligijnościmają
»całościowy«charakter”.Cyt.za:J.Mariański,Religijnośćspołeczeństwapolskiegowperspektywieeuropej-
skiej.Próbasyntezysocjologicznej,Kraków2004,s.354.
37
