Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AleksandraBorowiec
chrześcijaństwo)tracimonopolnaprzekazywaniesensu–rozsadzajągokonkurencyjni
„producenci”sensu.Wspołeczeństwachrośnieliczbazwolennikówsekt(takżeliczba
samychsekt),poszukiwaczymistyki,ezoteryki,gnozywformachmedytacjiwschodniej,
ogromnezainteresowaniewzbudzająpraktykimagiczno-psychologiczne.Noweruchy
religijneokreślanesąjakonowereligie,religiemarginalne,wolneruchyreligijne,religie
alternatywne.PostrzeganesąjakowyzwaniedlaKościołakatolickiego,aleteopro-
weniencjichrześcijańskiejniesąuważanezaszczególnieniebezpiecznedlawiernych
katolickich.Zgołainaczejrysujesięobrazruchówisektoźródłachniechrześcijańskich.
KardynałArinzeprzeprowadziłtypologięnowychruchówreligijnych,wyodrębniając
wśródnichtakie,które:
–
odrzucająKościół,awnastępstwietegoChrystusa,
–
negująistnienieBoga,choćzachowująogólnyzmysłreligijny,
–
odrzucająreligię,zaśpoczuciesacrumwykorzystujądosprawowaniawładzynad
innymi.
WbyłejJugosławiiUDBA29kontrolowaławszystkieKościołyiruchyreligijne,po-
strzeganejakopotencjalnieniebezpiecznedlasystemu.Ostatnidokument,będącyoceną
sytuacji,pochodziz1990rokuiliczy170stron;obejmujeokresodroku1980do1990
iopisujedziałanietrzydziestuczterechruchów.Wlatach1945–1990obecnośćnowych
ruchówreligijnychbyławspołeczeństwieledwiedostrzegalna,systemzaledwietole-
rowałobecnośćKościołówinstytucjonalnych,natomiastnowymruchomlubsektom
wcalenietakłatwoprzyznawałprawodopublicznegodziałania.Przełomdemokratycz-
nyspowodowałwprawdziezanikzainteresowaniapaństwatątematyką,aleszybkood-
nalazłaonaswojemiejscewmediach.Problemem,zewzględówpastoralnych,zaczął
interesowaćsięKościółkatolicki,czegowyrazembyłykolejnoorganizowanesympozja
poświęconetejtematyceikonkretnepublikacjewczasopismachteologicznych.Właści-
wiedopierowystąpienieTomislavaIvanćicia,dotycząceobecnościidziałaniaróżnych
sektnaterenieChorwacji,byłopierwszympoważniejszymgłosemwrozpoczynającej
siędyskusjiwKościelenatentemat30.Jegozasadniczymprzesłaniembyłatezaowiel-
kiejduchowejpustce,jakapojawiłasiępoupadkukomunizmuorazkrachuideologii
marksistowskiej.Wielkiewspólnotykościelne,takiejakKościółkatolicki,nieudzieliły
ludziompotrzebnejpomocywprzeżywanymszokutożsamości,sektynatomiast,jako
małewspólnoty,pozwalałypoczućsiębezpiecznie,zgołafamiliarnie,szybkowięcod-
nalazłysięna„rynkuduchowości”.
DonajbardziejekspansywnychzaliczasięNewAge,trudnydopełnegozdefiniowa-
nia,propagującypowrótdopogaństwa,liczącyjużdziesiątkimilionówzwolenników
nacałymświecie,określanyteżmianemgnozyXXwieku.Zaprzeczaonistnieniuoso-
bowegoBogaigłosiboskąenergiękosmiczną,obwieszczakoniecerychrześcijańskiej
inastanienowejerywyzwolonegoczłowiekakosmosu.ŚwiatopoglądNewAgejestrela-
tywistyczny:nieuznajeprawdyabsolutnej,prawdąjestto,wcokażdywierzy,adobrem
to,couważasięzadobro.Niemateżsystemuaksjologicznego,bonicniejestprawdzi-
wiedobreanizłe.Ideologiategoruchumacharaktercałościowy(holistyczny),czerpie
29JugosłowiańskiodpowiednikSłużbyBezpieczeństwa.
30Zob.J.Blažević,M.Nikić,I.Koprek,DuhovniireligioznipokretiuHrvatskoj[w:]Jeremija,żtovidiż.
Crkvauhrvatskomtranzicijskomdrużtvu,red.P.Araćić,Đakovo2001,s.164.
38
