Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
wościąibłogosławieństwem(ł)Jeślizatemwnimtkwinasze
błogosławieństwo,topolegaonona(ł)zjednoczeniuzNim”8.
Naturalnepragnienieprzezwyciężeniawłasnejskończoności
przekraczajednakmożliwościspełnieniawludzkiejspołeczno-
ściiwymagakierownictwazestronyBoga,udzielającegoczło-
wiekowiswejŁaski.Ostateczniezatemludzkarozumnośćzespa-
lakilkaróżnychporządków-naturalny,społeczny,moralny,ale
takżereligijny,skoroprawonaturalneorazwynikającezBożej
sprawiedliwościorazodkupującejUpadekŁaskiprawoboskie
mająsweźródłowBoguisąmożliwedoodkryciaprzezczło-
wieka.
PrzedstawionypowyżejporządekwrękachTomasaHobbe-
sa(1588-1679)-chybanajbardziejodsądzanegoodczciiwiary
filozofaangielskiegosiedemnastegowieku-uległodwróceniu.
Nietylkodobroizłorozpatrywanebyłyprzezeńwodniesieniu
dożyciadoczesnego,wktórymnajgorszym,comożespotkać
człowieka,jestnagłaśmierć,lecztakżerozumneludzkieprawa
niesąustanawianezewzględunaodgórnieokreślonyporządek
moralny,alemajągwarantowaćmożliwośćuzgodnieniaróż-
nych,niekiedysprzecznychludzkichinteresów.nPrawemnatury
(lexnaturalis)-czytamywLewiatanie-jestprzepislubreguła
ogólna,którąznajdujerozumiktóraczłowiekowizabraniaczy-
nićto,cojestniszczącedlajegożycialubcoodbieramuśrod-
kizachowaniażycia;iktóranakazujemudbaćoto,cowjego
rozumieniunajlepiejmożejegożyciezachować”9.Hobbesusu-
wałoparcie,jakiedlaludzkichdziałańmiałystanowićobieca-
neprzezreligięwiecznekaryinagrody,uznawał,żerozumnie
wyznaczacelów,ajedynieposzukujeśrodków,abypodostrogą
8Tamże,bk.I,ch.XI,s.255.
9TomasHobbes,Lewiatan,czylimateria,forma,władzapaństwakościel-
negoiświeckiego,przeł.CzesławZnamierowski,FundacjaAletheia,Warszawa
2009,s.211.
