Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
uczuć-zwłaszczastrachu-pozwolićdojśćdogłosunaturalnym
ludzkimskłonnościom,awreszcieito,żepodstawowąludzką
motywacjądziałańjestegoizm,dopierowtórnieprzezwyciężany
przezżyczliwośćbędącąwynikiemukładaniasięzinnymiipo-
wolirodzącąsięwobliczuzagwarantowanegorządamibezpie-
czeństwa.Wszystkotosprawiało,żeówczesnymHobbesjawił
sięjakopiewcaprzygodnegokontraktualizmu,zaprzeczający
porządkowimoralnemuateusz,zaśnawyłaniającymsięzkart
Lewiatanaobrazieczłowiekpozostawałwciążistotąpogrążoną
wprzedwiecznymUpadku,którejnpotwórzMalmesbury”od-
mówiłudziałuwŁasce.
Lockebyłdobrzeobeznanyzpismamichrześcijańskich
myślicieliowegookresu;czytałnietylkowspomnianedzie-
łoRichardaHookera,lecztakżepraceprzywołanegoHugona
GrocjuszaorazRobertaSandersona,JamesaUsshera,Natha-
naelaCulverwelaiinnych,wiedziałjednak,jakimodiumjest
oskarżenieosprzyjaniepoglądomHobbesa,dlategozarzekałsię
nawet,żenieznajegopism10.Byłtozresztądośćtypowydlań
unik-podobnietwierdził,żenieznadziełsocynian.Takczy
inaczejdlawspółczesnychmuczytelnikówpozostawałokwestią
istotną,wjakimstopniujegofilozofiazapewniaoparciedlapra-
waboskiego,jakiprawanaturalnego,skorozaprzeczasięwniej
wrodzonościwiedzy,apowoływaniesięnaPismoŚwiętebudziło
wątpliwościswymnowatorskimpodejściem.Dośćpowiedzieć,
żezarzutyopozbawieniemoralnościpodstawkierowanebyły
10OdpierajączarzutyEdwardaStillingfleeta,zktórymtoczyłzażartąpole-
mikęfilozoficzno-religijną,żedefactorozwijakoncepcjęHobbesa,Lockepisał:
nNiejestemnatyledobrzeobeznanyzHobbesemczySpinozą,abymócpowie-
dzieć,conatentematsądzili.Byćmożejednakznajdąsiętacy,którzyuznają,
żeautorytetWaszejLordowskiejMościbędziedlanichbardziejprzydatnyniż
owisłuszniepotępianiautorzy”(JohnLocke,Mr.Locke’sReplytotheBishopof
Worcester,w:tegoż,Works,vol.2,C.andJ.Rivington,London1824,s.477).