Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KWESTIONARIUSZJAKOMETODABADANIAOSOBOWOŚCI
21
Wnajbardziejzaawansowanejformie–oilemiwiadomo,jeszczeniedostępnej
wPolsce–programykomputeroweumożliwiajązmianęformułybadania.Jedna
znichdotyczyproceduryadaptacyjnegobadaniakomputerowego(ang.compute-
rizedadaptativetesting;wskrócie:CAT),prowadzącegodouzyskaniatzw.testów
okrojonych(ang.tailoredtests;zob.MurphyiDavidshofer2005).Procedurata
stosowanajestgłówniedobadaniazdolności,gdyżuzyskaniezaawansowanego
psychometrycznierozwiązaniawymagawyznaczeniaparametrówkrzywejcha-
rakterystycznej(ang.itemcharacteristiccurve)zTeoriiOpowiadanianaPozycje
Testowe(ang.ItemResponseTheory;wskrócieIRT),przyanaliziewłasności
pozycji.Wnajwiększymskrócie,polegaonanaustawicznymoszacowywaniu
nasileniabadanejcechypoprzezprocedurękrokowegozawężaniaprzedziału
niepewności,wefekciedostosowywaniapoziomutrudnościeksponowanych
pozycji.Efektemadaptacyjnościprocedurytestowaniajestto,żediagnozakoń-
cowajestuzyskanazapomocąjaknajmniejszejliczbyeksponowanychpozycji,
coprowadzitakżedotego,żedwieosobybadaneróżniącesięzasadniczopo-
ziomemcechyodpowiadająnazupełnieodmiennezbiorypozycji(„poruszają”
sięwdwóchodrębnychobszarachtrudnościpozycjitestowych).Wprowadzenie
takiejprocedurywymagazatemkonstrukcjinowegonarzędzia,anietylko„wpi-
sania”testuopracowanegowformietradycyjnejdoprogramukomputerowego.
Wynikianalizporównawczychwskazują,żewprzypadkudiagnozowaniazdol-
nościdlatestówmocyuzyskiwanesąkorelacjerzędu0,90międzytestamiokro-
jonymiatradycyjnymioraznieconiższe–zoczywistychwzględów–dlatestów
szybkości(rzędu0,60;MurphyiDavidshofer2005).Ograniczeniamożliwości
zastosowaniaCATdodiagnozyosobowościwynikajązarównozprzyczynteo-
retycznych(brakwystarczającychpodstaw–naobecnymetapierozwojuteorii
osobowości–doprzypisaniawskaźnikomcechyodmiennego„ciężaru”diag-
nostycznego),jakiempirycznych(słabośćpomiarukwestionariuszowegowy-
nikającazwadpsychometrycznychpozycji).StopniowoIRTzaczynabyćjed-
nakstosowanadodiagnozyniektórychkonstruktówosobowościowych,np.do
badaniaróżnychformzaburzeńzachowania(King,King,Fairbank,Schlenger
iSurface1993;Zawadzki,Bieniek,Strelau,OniszczenkoiSobolewski2002),
stądbyćmożewprzyszłościproceduraadaptacyjnegotestowaniabędziewyko-
rzystanatakżedomodyfikacjiformybadaniainwentarzamiosobowości.Wnaj-
wyższejformieprogramykomputeroweformułujądiagnozyisugerująformy
terapii(por.MurphyiDavidshofer2005;Paluchowski1983b).Wprowadzenie
takichprogramówmożedotyczyćzarównotradycyjnej,jakikomputerowejfor-
mybadaniakwestionariuszowegoorazzasadniczoniewymagamodyfikacjitej
proceduryitestowaniaadaptacyjnego.Procedurytesąniezwyklepomocnedla
psychologaieliminujątzw.błędyosobistediagnozowania,alezwracasięuwa-
gę,żemogąprowadzićdowystępowaniabłędówsystematycznychczyniepra-
widłowościinterpretowanianietypowychwynikówbadania(Paluchowski2001).
Zastosowanieprogramówkomputerowychdobadaniaosobowościwykazuje
szeregzaletiujawniamożliwościniekiedyznacznieprzewyższającetradycyjną