Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
„Lachserdeczny”.JanMatejkoaRusini
J.MatejkiciesząsięszerokąpopularnościąwSowieckiejUkrainie;znajeilubi
całynaródukraiński”23.
DziełaMatejki,którepozostaływeLwowiepozmianiegranicwroku1945,
doczekałysięwystawylatem1963roku.Katalogwystawysporządziławówczas
M.Leszczynśka.Autorka,opisująclwowskiedziełaMatejki,wspomniałam.in.
orysunkuzroku1886,przedstawiającymKozaka,który-jejzdaniem-„przy-
pominaobratnimstosunkuartystydoukraińskiegonarodu”24.Przytejokazjiau-
torkawyliczałategoprzykłady:przyjazddoLwowawroku1888czyinicjowane
przezartystęstypendiumdlaPolakaiRusina.
Rokpóźniejukazałsiękolejnyartykułodwołującysię,tymrazemjużnieco
szerzej,doideibraterstwawwykonaniuMatejki.MowaotekścieI.Serediuka,
zatytułowanymJanMatejko-spiwecbraterstwa25.Punktemwyjściabadacza
byłportretChmielnickiegozroku1875.Autorzachwycałsię,żeMatejkood-
dał„fizycznąiduchowąkrasę”hetmana.Jednocześniepodkreślał,iżmalarzjuż
wcześniejpodejmowałtematyzukraińskichdziejów.WyliczałzwłaszczaBohda-
naChmielnickiegozJanemKazimierzempodZbarażemorazWieszczbęukraiń-
skiegolirnika.Matejkowskąideębraterstwatłumaczyłczytelnikowinaprzykła-
dzieBitwypodGrunwaldem,jakobywśródwojsk„ramięwramięstaliiPolak,
iUkrainiec,LitwiniCzech...”.Kwintesencjątekstubyłozakończenie:„Wosobie
wielkiegopolskiegomalarzaJanaMatejkiukraińskinaródszanujepiewcębrater-
stwasłowiańskichnarodów”26.
GruntownietwórczościąMatejkizająłsięnaUkrainiewlatachsiedemdziesią-
tychXXwiekuOłeksandr(Aleksander)Fedoruk.Początkowoartystązajmował
sięwszerszymkontekściepolskiegomalarstwa.Wroku1971opublikowałm.in.
dwaartykuły,wktórychwspominałoobrazachMatejkipoświęconychUkrai-
nie,apięćlatpóźniejwydałbogatoilustrowanąpublikacjęDżerelakulturnych
wzajemyn.UkrajinautworczostipolśkychchudożnykiwdruhojipołowynyXIX
-poczatkuXXst.,wktórejsporomiejscapoświęciłMatejce.Dotematuautor
powróciłwroku1994,publikującwPolsceinaUkrainietekstnatematMatejki
wkontekściewyzwolenianarodowegoUkrainy27.Wewszystkichtychpracach
23
О.Чарновський,Матейко.Укра.на,„Український.сторичнийжурнал”1963,№3,
s.117.
24
M.Лещинська,Каталогвиставкидо125-р.ччязднянародженняЯнаМатейка.
Червень-липень1963року,Льв.в1963,s.6.
25
I.cереlюк,ЯнМатейко-сп.вецьбратерства,„Bсесв.т”1964,№12(78),s.80-81.
26
27
Ibidem,s.81.
О.Феlорук,Укра.нськ.сп.вц.впольськомумалярств.,„Нароlнатворч.стьта
етнограф.я”1971,№5,s.68-73;idem,БарвиУкра.нинапольськ.йпал.тр.,„B.тчизна”1971,
№5,s.196-203;idem,Джерелакультурнихвзаємин.Укра.наутворчост.польських
художник.вдруго.половиниXIX-початкуXXст.,Київ1976;idem,Мистецьк..де.Матейка
вконтекст.нац.ональногов.дродженняУкра.нинаприк.нц.XIX-напочаткуXXст.,
„Українавминулому”1994,вип.6,s.109-117;A.Fedoruk,IdeaMatejkiawyzwolenienarodowe
Ukrainy[w:]WokółMatejki.Materiałyzkonferencji„Matejkoamalarstwośrodkowoeuropejskie”
zorganizowanejwstulecieśmierciartysty,red.P.Krakowski,J.Purchla,Kraków1994,s.72-77.
