Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.MECHANIZMYWIELOKROTNYCHZMIAN
17
Publicznycharakterzobowiązańniewydajesięjednaktłumaczyćwpełni
mechanizmuzmianłańcuchowych.Dlakontrastubadania,wktórychuczest-
nicyzobowiązywalisiędowspółpracywdylemaciespołecznym,wyka-
zały,żezarównowokolicznościachprywatnych,jakipublicznychbadani
byligotowiraczejoszczędzać,niżnadmierniewykorzystywaćdostępne
zasoby(KerriKaufman-Gilliland,1994).Brakróżnicmiędzywarunkiem
prywatnymipublicznymsugeruje,żeefektywnośćzobowiązańniewiąże
sięjedyniezpotrzebąludzidoprezentowaniaspójnegoobrazusiebie
przedinnymi.
Potrzebębyciaspójnymwdziałaniachmożnarównieżtłumaczyćbardziej
indywidualnymmechanizmemniezależnymodpublicznegocharakterusytuacji,
tj.identyfikacjąspołeczną(BurgeriCaldwell,2003).Identyfikacjaspołeczna
współtworzyobraz„ja”iopierasięnapoczuciuprzynależnościdopewnej
grupylubkategoriiludzi(TajfeliTurner,1979).Silnaidentyfikacjazgrupą,do
którejdaneosobynależą,możedoprowadzićdozachowańzgodnychzoczeki-
waniamitejgrupy(Sturmer,Simon,LoewyiJorger,2003).Cowięcej,normy
zachowania,któresąpostrzeganejakospójnezoczekiwaniamiwgrupie,
mająwiększywpływnazachowanie,gdydaneosobysilniesięzniąidentyfi-
kują(Reno,CialdiniiKallgren,1993;Schultziin.,2007).Naprzykładosoby
identyfikującesięzgrupąprzyjaciółdbającychośrodowiskobędązwiększym
prawdopodobieństwemangażowaćsięwzachowaniaproekologiczne.
Podsumowując,zgodniezteoriamispójnościmotorempowstawania
efektówłańcuchowychjestpotrzebabyciakonsekwentnymwswoichdziała-
niachzarównowoczachwłasnych,jakiinnychosób.Jestonaszczególniesilna,
gdyludziezobowiązująsiędorealizacjipewnychzachowań.Siłazobowiązań
jestjeszczewiększa,gdyzobowiązaniamającharakterpublicznyijawny.
Dodatkowoprawdopodobieństwopojawieniasięzachowańłańcuchowych
wzrasta,gdyaktorzmianidentyfikujesięzgrupąspołeczną,którajestdlaniego
ważnaiktóraoczekujekonsekwencjiwkonkretnychzachowaniach.
Komplementarnaliniabadańtłumaczącychefektyłańcuchoweodnosisię
doteoriiautopercepcjiBema(1972).Wedługtejkoncepcjizaangażowanie
sięwjednozachowaniepozwalaosobiejerealizującejwywnioskowaćojej
postawiewobecklasyzachowań,doktórejpodejmowanezachowanienależy.
Postawazkoleijestmotoremrealizacjikolejnegozachowania.Wtejteorii
pozytywnapostawastajesięwięcmediatoremzmianłańcuchowych.
TeoriąautopercepcjiBemamożnawytłumaczyćnp.wynikiotrzymane
wbadaniuwterenieprowadzonymprzezPoortingę,WhitmarshiSuffolk
(2013).Badaczepokazali,żewprowadzenieopłatzatorbyjednorazowewWalii
podniosłoświadomośćekologicznąwśródmieszkańcówtegoregionuwporów-
naniuzkonsumentamiwAnglii,gdzietegonieuczyniono.Wprowadzenie
opłatyniemiałocoprawdaprzełożenianarealnezachowania,ajedyniena
wyższypoziompostawyproekologicznej.Badaczesugerująjednak,żebrak
