Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Najczęstszeprzetwory:
•Wyciągi(ekstrakty)roślinne:wyciągipółpłynneuzyskiwanepoprzezodparo-
wanielubczęścioweodparowanierozpuszczalnikaekstrakcyjnego(najczęściej
wykonaneprzezekstrakcjęmieszaninąwodyiglikolupropylowego);wyciągi
sucheuzyskanepoprzezcałkowiteodparowanierozpuszczalnikaekstrakcyjne-
go(zawartośćwodywsuchejmasieniewiększaniż5%),najczęściejmieszaniny
wodyialkoholuetylowego,lecztakżemogąbyćrozpuszczalnikilipofilne,jak
np.heksan;wyciągipłynnetowyciągi,wktórychnajczęściej1częśćichmasy
lubobjętościodpowiada1częściwysuszonejsubstancjiroślinne(najczęściej
wykonaneprzezekstrakcjęmieszaninąwodyialkoholuetylowego).
Wyróżniamyteżpojęciewyciągupierwotnego,którymożezawieraćobojęt-
nesubstancjepomocniczelubdodatkitechnologiczne(wzależnościodtech-
nologiiprodukcji,zastosowanychekstrahentówczystopniazagęszczenia).
Wceluporównaniawyciągówwytworzonychztejsamejsubstancji(surow-
ca)roślinnegowprowadzonopojęcie„stosuneksubstancjaroślinnalwyciąg”
(drugextractratio,DER),wyrażanynapodstawiewyciągupierwotnego.Jest
towskaźnikilościsurowcaroślinnegodoilościotrzymanegoprzetworuroślin-
nego.Zapis10:1oznacza,żez10częściroślinyotrzymano1częśćekstraktu.
DERpozwalaobliczyć,jakiejilościroślinyodpowiadadanylekroślinny.Przy-
kładowo,jeślimamyzapis:tabletka60mgwyciągusuchegozzielatymianku
(DER6-10:1),oznaczato,żedootrzymaniatabletkiużyto0,36-0,6gsuchego
surowca(6×60mgl1=0,36g).
•Nalewki:przetworypłynne,wktórychnajczęściej1częśćsurowcajestekstra-
howana5lub10częściamirozpuszczalnika(zwykleuzyskanemetodąperkola-
cji),którymnajczęściejjest70%etanol.
Opisanepowyżejdwieformyotrzymywanesąprawiewyłącznieprzemysłowo
iwprzypadkulekówpodlegająstandaryzacjinazawartośćzwiązkówczynnych.
ZgodniezFarmakopeąPolskąwyróżniamywyciągistandaryzowane,czylizawie-
rającestałązawartośćzwiązkówoznanejaktywnościfarmakologicznej,lubwyciągi
kwantyfikowane,czyliostałejzawartościzwiązkuouznanympotencjalnymwkła-
dziewaktywnośćfarmakologicznąwyciągu(tzw.markera).Dooznaczaniazwiąz-
kówczynnychwykorzystujesięnajczęściejmetodykolorymetryczneispektrofoto-
metryczne(dooznaczaniasumyzwiązków,jaknp.flawonoidyczygarbniki),metody
chromatograficznedooznaczaniapojedynczychzwiązków-wysokosprawnąchro-
matografięcieczową(high-performanceliquidchromatography,HPLC)dooznacza-
niazwiązków,takichjaknp.kwasyfenolowe,antocyjany,alkaloidyczysaponiny,lub
chromatografięgazową(gaschromatography,GS)-dooznaczaniazwiązkówlotnych
składnikówolejkóweterycznych.
4
Wprowadzenie
