Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Jaworska,LEKSYKONRESOCJALIZACJI,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-132-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
Agresja–pojęcieipodział
15
terialnychlubmoralnych,czyteżaspołecznegosposobuzachowania
się,wynikającegozwrogichreakcji(Wysocka,2008,s.271).
ZnanądefinicjęagresjisformułowałArnoldH.Buss.Określiłjąjako„reakcję
dostarczającąszkodliwychbodźcówinnemuorganizmowi”(cyt.za:Urban,2010,
s.15).Częśćteoretykówposzerzadefinicjęagresjiojejaspektpoznawczyiodno-
sitopojęcienietylkodosferydziałań,alerównieżpozbawieniatakiegodziałania
(brakopieki,zaniedbywanie,nieudzieleniepomocy)orazagresywnychintencji,
myśli,życzeń(Urban,2010,s.15).
Szukającwspólnegomianownikadlaponad250definicjiagresjifunkcjonu-
jącychwliteraturzenaukowej,możnapodkreślićznaczeniedwóchczynników:
intencjonalnościzachowańoraznegatywnychnastępstw(fizycznychlubpsy-
chicznych)tychzachowańdlaofiaryagresji.Takżepodtymwzględemzdania
naukowcówbywająjednakpodzielone,agresjazaś(pomimointencjonalności
wyrządzeniaszkodyinnejosobie)czasemniejestzatakąuznawana,tj.wprzy-
padkugdyzachowanietojestusprawiedliwionezespołecznegopunktuwidzenia
(np.wymierzeniekaryśmiercizłoczyńcylubzabijanieosóbzprzeciwnegoobozu
podczaswojny).
Podążajączatakimrozumieniemagresji,możemywyróżnićagresjękon-
struktywną,którejwyznacznikiemjestwyrażanawobecniejakceptacjaspołeczna
(zawszejestzgodnazoczekiwaniamispołecznymi),orazagresjędestrukcyjną,
częstobędącązachowaniemprzestępczymlubniezgodnymznormamimoralno-
-zwyczajowymi.
Dokonującinnych,wielotorowychpodziałówagresji,możemywyróżnić:
1.Wzależnościodpoziomukontroliemocjonalnej:agresjętypuafektyw-
nego–przejawianąwpostaciprzestępczościgwałtownej,orazagresjęin-
strumentalną–przejawianąnp.wpostaciprzestępstwprzeciwkowłasno-
ści.Jejgłównymcelemniejestwyrządzenieszkody,leczstanowionadrogę
dorealizacjijakiegośinnegozamierzenia.
2.Wzależnościodprzyzwoleniaspołecznego:agresjęuprawnionąinie-
uprawnioną.Wtymzakresiekaraśmiercistanowijedenznajbardziejkon-
trowersyjnychproblemówprowadzącychdorozważańnadagresją.Zjed-
nejstronyspełniaonawszelkiekryteriadefinicyjneagresji(chęćzadania
cierpienia,wyrządzeniaszkodyiintencjonalnośćdziałań),zdrugiejjednak
jestlegitymizowanaprzezkodeksykarnewielupaństwnaświecie.Jeśli
karęśmierciwymierzanąwobliczuprzyzwoleniaspołecznegouznajemy
zauprawnionąformęagresji,toczyjednocześniezatakąformępowinni-
śmyuznaćzachowaniaagresywneprzejawianeprzezgrupymniejszościowe
wwalceoswojeprawa?Rozważaniatepowinnyobejmowaćtakżewalkęgrup
separatystycznych–skoronienazywamyagresjąkaryśmierci,tomożetakże
pozostałeformywyrządzaniaintencjonalnejkrzywdyinnymludziommożna
wyłączyćzkręguzachowańagresywnych?Możejesttouprawnionezawsze
