Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EstetykaKantaatradycjaeuropejskiegohumanizmu
wtympojęciuraczejdwamomenty:popierwszepowszech-
ność,otylecechującasmak,żejestonoddziaływaniemna
gruncieswobodnejgrywszystkichnaszychwładzpoznaw-
czych,nieograniczonymdożadnejkonkretnejdziedzinyjak
poszczególnezmysłyzewnętrzne,podrugiezaśsmakjest
otylewspólnotowy,żewedługKantaabstrahujeonodwszel-
kichsubiektywnych,osobistychuwarunkowańwrodzaju
wzruszeńizauroczeń5.
Wkonsekwencjiniemożnajużmówićosmakujakopoję-
ciuściślepowiązanymzsensuscommunis,któreodnosisiędo
szerokiegospektrumludzkichdziałań,ogarniającymsobąca-
łośćspołeczno-kulturowejegzystencjiczłowieka.Smak,mając
swojąpodstawęwrelacjiwładzpoznawczychdosiebie,może
wprawdziepobudzićwczłowiekuprawoetyczne,aleczynito
wyłączniejakoformalnaapriorycznazasadaodniesionado
doświadczeniapiękna.
Tatransformacjapojęciasmakuniedotyczyjednaktylko
estetykiKanta.Wiążesięonazutratąprzezeuropejskąmyśl
osztuceuniwersalnejperspektywyujęcia,właściwejdotych-
czasowejtradycjihumanistycznej.Dawnahumanistykaroz-
padasięnaszeregodrębnychdyscyplinwiedzy,zajmujących
sięposzczególnymidziedzinamiludzkiejdziałalnościkulturo-
wej-nafilologię,historię,antropologię,naukiprawne,este-
tykęitd.Dlategopoznaniauzyskiwanewtychdyscyplinach
niezgłaszająjużroszczeniadoposiadaniastatusuuniwersal-
nychprawd,takjakmatomiejscewnaukachprzyrodniczych.
Zatąutratąszerokiegoetyczno-społecznegoznacze-
niasłowa„smak”idzieuKantawspomnianejużpozbawie-
niegowalorupoznawczego.Smakprzestajebyćwiązany
5Tamże,s.72.
27
