Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ChapitreI:Lacatégoriedelaprépositionselondiversesapproches
17
2004).Ainsi,laprépositionappartiendraitàlarégiondéterminantun
rapportetsonchoixdépendraitégalementdespropriétésdutrajecteur
etdulandmark.Cespropriétés,àleurtour,émergeraientdel’activité
deszonesactives.Commel’expliqueR.Langacker,leszonesactives
constituentunélémentintermédiairepermettantlaparticipationd’un
objetprofiléàlarelationavecunautreobjetévoquélorsdelaprédica-
tion(2009a:439-444).J.-R.Lapairerésumeainsilerôledesprincipaux
termesfonctionnantenlinguistiquecognitive:
Enmobilisantlesidéesde«domaine»(domain),de«région»
(region),de«zone»(zone),de«repère»(landmark),de«figure»
(figure),de«fond»(ground),ildevientpossibledeforgerlesno-
tionsd’«espaceabstrait»(abstractspace),d’«espacesémantique»
(semanticspace),d’«espaceépistémique»(espistemicspace),de
«domainecognitif»(cognitivedomain),de«zoneactive»(active
zone),etdemettreenplacel’oppositioncentrale«figure/fond»
(figure/ground),elle-mêmeàlabasedeladistinction-clé«cible
[outrajecteur]/site[oupointderepère]»(trajector/landmark).
(2017:12)
Commetouteslesunitésdelangue,laprépositionaunestructurede
catégoriehiérarchiquementorganiséeàpartird’emploisprototypiques
(Kleiber,1990)etellepossèdeuninvariantsémantique(Descléset
Banyś,1997).Lesemploisprototypiquesrelèventdelafréquence
d’usageetilsrenvoientauxrelationsspatialeslocalistes,cequin’est
pasuneidéenéedanslecadredelalinguistiquecognitive,maisbien
avant(Kuryłowicz,1949;Gruber,1976;Lyons,1977;Kempf,1978).
Parcontre,leprojetd’uneétudedesextensionsmétaphoriqueset/ou
métonymiquesàpartirdudomainespatialdecertainsemploisdes
prépositionsestvenudupostulatcognitifselonlequellamétaphore
etlamétonymiesontdesprocessuspermettantd’appréhendercequi
provientdel’expérienceindirecte(Benninger,2001;DeMulder,2008;
Malinowska,2013;Mori,2019).Quantàlanotiond’invariantséman-
tique,sonrôleconsisteavanttoutàpréciserlesdifférencessémantiques
auniveauinformationnelentrelesprépositionsquiapparaissentdans
lesmêmescontextesphrastiquescommeconséquencesdediverses
conceptualisationsdelaréalité.Cephénomèneestsubstantieldansle