Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Waloryzacjawokresiepierwszychlatniepodległości
wypadkuprzedłużanieterminównastępowałowielokrotnie,ażdodnia
31grudnia1927r.49Oczywiściewydanietychaktówprawnychniezałatwia-
łosprawyspłatynależnościpieniężnychzaciągniętychgłównieprzedIwoj-
nąświatową.Pozatymnależyzaznaczyć,żewowymokresienaziemiach
polskichbyływobiegupieniądzepaństwzaborczych,wtymwprowadzona
przezniemieckiewładzeokupacyjne-markapolska50.Powodowałotowiele
kłopotów,zwłaszczawzakresiespłatydługów51.Wszczególności,naob-
szarzedawnegoKrólestwaKongresowego,powstałproblemspłatydługów
zaciągniętychwrublachnpapierowych”,którychwartośćbyłafaktycznie
bliżejnieokreślona.Dotyczyłotozwłaszczalicznychspekulacji,polegają-
cychnaspłaciedługówhipotecznych,którebyłypoprzedzonezakupem
nieruchomości.Wierzytelnościhipotecznebyłynajjaskrawszymtegoprzy-
kładem,acozatymidzie-niestanowiływtejmateriiwyjątku,spłacano
bowiemwogólewierzytelnościwyrażonewwalucierosyjskiej.Ciekawe
sąnatentematwystąpieniawierzycieli,którzynieograniczalisiętylko
dodezaprobatyzaistniałejsytuacji,aleorganizowalisięwstowarzyszenia.
EgzemplifikacjątegojestwypowiedźprezesaStowarzyszeniaObronyWie-
rzycieliHipotecznych,którystwierdził,że:ntamludzieginąznędzy,bo
dłużnicypogroszuzarublazłotegospłacająichoszczędności,stanowiące
jedynezabezpieczenieichstarościiprzyszłościrodziny(…)”52.Podobny
wydźwiękmiałlistodgrupyziemiłowickiejwłaścicielilistówzastawnych
TowarzystwaKredytowegoZiemskiegowWarszawiezdnia25września
1923r.skierowanydoPrezesaRadyMinistrów,wktórymznalazłsięnastę-
pującypassus:nwchwiliobecnej,kiedyzapudełkozapałekpłacisiętysiące
marekiwięcej,spłaceniepodługkursu1rubel=2,16markiwierzytelności
przedwojennychrublowych,wyrażonychwniskichliczbach,ztegopowodu,
49
Zob.R.Jastrzębski,Funkcjeweksla…,s.36-37;A.Peretz,Zagadnieniemoratoryjne,
PiH1926,z.52,s.1606-1608;Przedłużeniemoratorjumdlaweksliprzedwojennych,Przegląd
Kupiecki1927,nr28;K.K.,Likwidacjastosunkówzweksli,doktórychmajązastosowanie
przepisykod.handl.z1808r.,Palestra1928,nr1.Zresztąsprawywekslowe,zktórymizwią-
zanebyłyzagadnieniamoratoryjne,trafiałyczęstonawokandysądowe;zob.orzeczenieSN
zdnia15czerwca1932r.,1C2108/31,OSP1933,poz.3.
50
SzerzejZ.Karpiński,UstrojepieniężnewPolsce…,s.15in.
51
Zob.orzeczenieSNzdnia28sierpnia1919r.,IC355/19,Zb.Orz.SNOrz.Izb.Cyw.1919,
poz.41;orzeczenieSNzdnia11września1919r.,IC317/19,Zb.Orz.SNOrz.Izb.Cyw.1919,
poz.43;orzeczenia:SOwWarszawie,SOwMławie,GSW1918,nr47,s.465-467.
52
J.Łazarowicz,Krzykrozpaczy,KurjerWarszawski,28maja1921,nr145;zob.L.Muter-
milch,Listdoredakcji.Kilkauwagwsprawiemasowychspłatwierzytelnościhipotecznych,
GSW1921,nr5,s.38-39;K,Spłatawierzytelnościhypotecznej,zaciągniętejwmarkachpol-
skich,GSW1923,nr38,s.339-340.
28
