Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AgnieszkaBartoszewicz
wspominanejestjednaktylkomarginesowo,chociażnieulegawątpliwości,
żeśw.Stanisławbyłnatymterenieznanyiczczony.
Wartykulezostaniepodjętapróbaodpowiedzinapytanieozasięgicha-
rakterkultuśw.Stanisławawpóźnośredniowiecznejiwczesnonowożytnej
StarejWarszawie.Niniejszebadaniaopartoprzedewszystkimomateriałźró-
dłowyproweniencjimiejskiej,księgiradyiławyzlat1427–1535orazdoku-
mentywystawionewtymokresieprzezwładzemiasta6.Źródłatewinteresu-
jącysposóbuzupełniajądotychczasowąwiedzęnatematkultukrakowskiego
biskupawśrodowiskumiejskimMazowsza,przezwiększośćbadanegookresu
pozostającegopozagranicamiKrólestwaPolskiego.Zrekonstruowanyobraz
dotyczywnajwiększymstopniuprzedstawicielimiejskichelit,niemniejjed-
nakmożnapodjąćpróbęodpowiedzinapytaniazwiązanezrecepcjąkultu
św.Stanisławatakżeprzezinnychczłonkówmiejskiejwspólnoty.
Wliteraturzeprzedmiotupanujeprzekonanie,żekultśw.Stanisławadotarł
naMazowszewkrótcepojegokanonizacjiw1253r.Świadectwotegostanowią
wezwaniakościołówznajdującychsięzarównonatereniediecezjipoznańskiej–
świątyniewBłoniu(przed1257r.),Luszynie(drugapołowaXIIIw.),Lewinie
(przed1302r.)7,jakipłockiej–wDrobinie(pierwszawzmianka1333r.),
Będzisławiu(1350r.),Sieluniu(1387r.)8.Ważnymośrodkiemkultuświę-
tegobiskupakrakowskiegonatereniepołudniowegoMazowszabyłnoszący
jegowezwaniekościółdominikanówwWarce,ufundowanyw1255r.9
Wnastępnychstuleciachrozwojowikultuśw.Stanisława–któregoprzejawem
byływezwaniakolejnychkościołów10orazlicznepielgrzymkiMazowszanna
Skałkę11–sprzyjałykontaktyzMałopolską,m.in.gospodarcze,choćbyze
6Najstarszeksięgiwarszawskiezostałyopublikowane:KsięgiławniczemiastaStarejWarszawy
zXVwieku,t.1:Księganr525zlat1427-1453,wyd.S.Ehrenkreutz,Warszawa1916;Księga
radzieckamiastaStarejWarszawy,t.1:1447-1527,wyd.A.Wolff,Wrocław1963.Księgiław-
niczezlat1453–1535sąprzechowywanewArchiwumGłównymAktDawnych(dalej:AGAD),
KsięgimiejskieStaraWarszawa(dalej:SW),sygn.527,528,529,530isąobecnieprzedmiotem
edycjifinansowanejwramachgrantuNPRH11H13017682.
7J.Nowacki,Archidiecezjapoznańskawgranicachhistorycznychijejustrój,t.2,Poznań
1964,s.508,516,530.
8K.Pacuski,ParafiediecezjipłockiejodXI-XVIwieku,DNotatkiPłockie”41–1/166,1996,s.5.
9J.Grabowski,DynastiaPiastówmazowieckich.StudianaddziejamipolitycznymiMazow-
sza,intytulacjąigenealogiąksiążąt,Kraków2012,s.237;A.Szoplik,Działalnośćzakonów
żebrzącychnaMazowszuiKujawachwXVw.,DRocznikMazowiecki”8,1984,s.191–215.
10Np.Kałuszyn(lata1447–1472),Niwiska(przed1480r.),J.Nowacki,Archidiecezja
poznańska…,s.546,549;Stanisławów(por.przyp.17).Okresnastępującybezpośredniopo
inkorporacjiMazowszaprzynosikolejnywzrostpopularnościkultuśw.Stanisławanacałym
Mazowszu,czegoświadectwemsąm.in.nowewezwaniakościołówparafialnych,np.wBiała-
szewie(1533r.),Postoliskach(1533r.),Sienicy(1528r.)czyBabsku(przed1540r.).W
.Rozyn-
kowski,Św.Stanisław,patronkościołówparafialnychwPolsce,w:ŚwiętyStanisławwżyciu
Kościoła…,s.322–324;J.Nowacki,Archidiecezjapoznańska…,s.528.
11G.Myśliwski,Człowiekśredniowieczawobecczasuiprzestrzeni(MazowszeodXIIdopoł.
XVIwieku),Warszawa1998,s.180–181,355.
