Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AppuntisulDictatusPapediGregorioVII
37
Èdamoltotempochenonsiritornasull3argomento(senoninchiave
distoriadeldiritto,ancheseGregorioVII“nonèmaistatoungiurista
esuquestoc3èsostanzialmenteuncomuneaccordo”;“inzwischenistes
zurBinsenwahrheitgeworden,daßGregorkeinJuristwar”),macisem-
branoancoraattualileparoledelMorghen,perchéchiareeispiratealpuro
buonsenso:
Supporre[ł]cheilDictatusPapaesialasemplicetrascrizionedeititolidiunacol-
lezionedicanoni,raccoltadallostessoPontefice,einseritapoiinunRegistro,che
contieneitestipiùsignificativieleaffermazonipiùperentoridelsuopensieropoli-
tico-religioso,quasiconlostessospiritocolqualenotaiemercantidelsecoloXIV
usavanoinserire,inmomentidiozio,neilororegistrieneilorolibridiconti,rime
eappuntidicronaca,ècosachenonpotrebbeesseresostenutaconquelminimodi
attendibilitache,insedestorica,èrichestaperlavaliditadiun3ipotesi3.
AldiladelfattochepocherighesottoilMorghenformulil3ipotesiche
abbiamoappenavistoeche,comeaccenneremo,nonappareprivadidif-
ficolta,bisognadirecheGuglielmod3Ockhameilsuofrustrafitperplura,
quodpotestfieriperpaucioranonpotrebberoesserepiùd3accordo.
Perquantocelebre,nonsarainutileriproporreiltesto(DP):
I.QuodRomanaecclesiaasoloDominositfundata.
II.QuodsolusRomanuspontifexiuredicaturuniversalis.
III.Quodillesoluspossitdeponereepiscoposvelreconciliare.
IIII.Quodlegatuseiusomnibusepiscopispresitinconcilioetiaminferiorisgraduset
adversseossententiamdepositionispossitdare.
V
.Quodabsentespapapossitdeponere.
VI.Quodcumexcommunicatisabillointercęteranecineademdomodebemusper-
manere.
VII.Quodillisolilicetprotemporisnecessitatenovaslegescondere,novasplebes
congregare,decanonicaabbatiamfacereetecontra,divitemepiscopatumdividere
etinoperunire.
VIII.Quodsoluspossitutiimperialibusinsignis.
VIIII.Quossoliuspapępedesomnesprincipesdeosculentur.
X.Quodilliussoliusnomeninecclesiisrecitetur.
Traditionbeglaubigt,inseineAugenvonFallzuFalldiesichereRechtsgrundlagefürseine
HandlungenundEntscheidungenabgebenkonnten?”.
3Cfr.O.Capitani,GregorioVII,in:EnciclopediadeiPapi,vol.2,Roma2000,p.203=
idem,GregorioVII,in:DizionarioBiograficodegliItaliani,vol.59,Roma2002,p.156(orain
O.Capitani,GregorioVII:ilpapaepitomedellaChiesadiRoma,acuradiB.Pio,Spoleto2015,
p.[291]);U.-R.Blumenthal,GregorVII.PapstzwischenCanossaundKirchenreform,Darmstadt
2001,p.223;R.Morghen,Ricerchesullaformazione…,p.5.Perlericerchepiùrecenticfr.
I.Soffietti,AncoraalcuneosservazionisulDictatusPapaesuggeritedaimanoscrittidellaBiblio-
tecaNazionalediTorinoDIV33eDV19,in:“Honosalitartes”.Studiperilsettantesimo
compleannodiMarioAscheri.Laformazionedeldirittocomune.GiuristiedirittiinEuropa
(secoliXII-XVIII),acuradiP
.Maffei,G.M.Varanini(RetiMedievaliE-Book,19/1),Firenze
2014,pp.417–419,elabibliografiaiviindicata.