Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
gniętywówczaspostępwrynkowejtransformacjiobutychsektorówbyłznaczniebar-
dziejzróżnicowany
.Jeślichodziosektorgazowniczy
,topomijającbardzonielicznągru-
pępaństw–wtymprzedewszystkimUSAiWielkąBrytanię,wktórychdoszłowtym
okresiedopowstaniadojrzałych,konkurencyjnychrynkówgazu–wpozostałychnie
tylkonieuczynionożadnegoznaczącegopostępuwzakresiewdrażanianowychme-
chanizmów,alecowięcejopórwobecichwprowadzaniabyłbardzowidoczny
.
Natlesektoragazowniczegoogólnystopieńzaawansowaniareformrynkowych
wsektorzeelektroenergetycznym,wtymzwłaszczanaobszarzeUniiEuropejskiej,
byłznaczniewyższy
.Obokkilkupaństw,którepodkonieclat90.XXwiekumiały
jużdojrzałemechanizmyrynkówkonkurencyjnychiregulowanychwsposóbquasi-
rynkowy
,wwieluinnychzaczętojużprzystępowaćdoichwdrażania,demonstru-
jącprzytymwolękontynuowaniategorodzajureform,atylkownielicznychpostęp
byłznikomy
.Wtymostatnimprzypadkuchodziłootepaństwa,którezracjiczłon-
kostwawUniiEuropejskiejzostałyzobowiązanewrazzprzyjęciempierwszychdy-
rektywliberalizacyjnych(w1996r.wodniesieniudosektoraelektroenergetycznego
iw1998r.–dosektoragazu)dorozpoczęciaprocesówrynkowejtransformacjiobu
sektorów,aleczyniłytowtakisposób,abymaksymalnieograniczyćmożliwośćroz-
wojunowychmechanizmówrynkowych.
Cowięcej,mimostosunkowoniewielkiegowodniesieniudosektoratelekomuni-
kacyjnegozaawansowanialiberalizacji,wobusektorachenergetycznychpoczątek
nowegowiekucharakteryzowałsięgwałtownymwzrostemwątpliwościczynawet
obawzwiązanychzliberalizacjąobusektorów:gazownictwaielektroenergetyki.Co
jeszczeważniejsze,obawyiwątpliwościpojawiłysiętakżewkrajachoznaczącym
stopniuzaawansowaniaprocesówliberalizacjiwtychsektorach.Narysującąsię
wówczascezuręwpodejściudoprzesłanek,założeń,koncepcjiiperspektywliberali-
zacjiwpłynęłowielepowiązanychzesobąokoliczności.Postawiłyonepodznakiem
zapytaniasłusznośćkoncepcjiliberalizacji,wtymzwłaszczategojejkształtu,który
zostałwypracowanywtokurynkowejtransformacjikolejnychbrytyjskichsektorów
sieciowychiktóry
,zdaniemwiększościanalityków,stanowiłrodzajwzorcarekomen-
dowanegoinnympaństwomjakopodstawadowypracowaniaprogramureform.
Wśródtychokolicznościnaplanpierwszywybijałysięlicznezdarzeniazesfery
realnejbądźteżnarastająceprzekonanieomożliwościwystąpieniatakichzdarzeń,
którezdawałysięświadczyćonieprzystawalnościbrytyjskiegowzorcaliberaliza-
cjidospecyfikisektoraelektroenergetycznegoigazowego.Jeślichodziozdarzenia
zesferyrealnej,tonajważniejsząrolęodegrałyzakłóceniazanotowanewsektorze
elektroenergetycznymwielupaństw,natomiastwśródtychpotencjalniemożliwych
zdarzeńzanajważniejszeuznanoniebezpieczeństwazwiązanezlokalizacjągłów-
nychzłóżgazu.Chodziłotuozagrożeniadotycząceszerokorozumianegobezpie-
czeństwadostawgazunarynekkrajowywprzypadku,gdydostawytewznaczą-
cymstopniuzależąodimportugazu,zaśeksporterzysąskłonnidotraktowaniapo-
siadanychzasobówwkategoriachnietylkokomercyjnych,aletakżeefektywnego
instrumenturealizacjicelówpolitycznych4.
4
Zarystegorodzajuanalizywrazzliteraturąprzedmiotuzostałprzedstawionynaprzykładw:
Szablewski(2012).
