Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
pokoleń,zwłaszczaosóbewakuowanychiichrodzin,stałychre-
zydentówmiejscowościzanieczyszczonychizotopamipromie-
niotwórczymioraztakzwanychlikwidatorów–żołnierzyiosób
cywilnychwysłanychdoCzarnobyla.Radioaktywnyobłokzre-
aktoraczarnobylskiegoprzekroczyłgranicerepublikbałtyckich
ipojawiłsięnadSkandynawiąznacznieszybciejniżinformacja
owybuchupodanaprzezsowieckiemedia.DecydenciwMoskwie
przyzwyczajenidoukrywaniawcześniejszychwypadkówwprze-
myślejądrowymzareagowalirutynowo,jednakskalawydarzenia
przerosłamachinępaństwowejpropagandy.Niezmieniatofak-
tu,żekomunikatyprzeznaczonedlawąskiegokręguelitywładz
ispecjalistówróżniłysięodwybiórczychtreściprzekazywanych
pozostałymmieszkańcomZSRS1.
Katastrofajądrowastałasiękolejnymogromnymwyzwa-
niem,przedktórymstanęłospołeczeństwołotewskie,przywciąż
trwającejinterwencjiZSRSwAfganistanie(1979–1989),wjakiej
odsamegopoczątkuuczestniczyliżołnierzezŁotewskiejSRS.
Wprzeszłościczęstozdarzałosię,żewsytuacjachwymagają-
cychnadzwyczajnegopoświęcenialudnościiżołnierzyMoskwa
chętniewskazywałanaBałtów2.Działaniawładzsowieckichwpi-
sywałysiębowiemwznacznieszersząpolitykęujarzmianiairu-
syfikacjinarodówbałtyckich,prowadzonąjeszczeprzedIwojną
światową3.KolonizacjaŁotwyniemiałaformyimprowizowanego
procesu,alestarannieprzemyślanegoprzedsięwzięcia.Jednymze
sposobówrozwiązaniakwestiinarodowychwkrajachbałtyckich
byłaplanowaasymilacjaautochtonówpodpretekstemtworzenia
jednegonarodusowieckiegoibudowykomunizmu–zgodnie
zmaksymąNikityChruszczowa:„Imszybciejbędziemymówić
porosyjsku,tymszybciejzbudujemykomunizm”4.Napływowi
etnicznychRosjando„Pribałtyki”towarzyszyłyzazwyczajbrutal-
nerepresjewymierzanewrdzennychmieszkańców.Deportacje
16
