Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
„kułaków”dołagrównaSyberiiwczasachstalinowskich,wybiór-
czyterrorpodczasrządówLeonidaBreżniewa,politykaprzy-
musowejasymilacjiorazbezpośredniestratydemograficznewy-
wołaneudziałemwkonfliktachzbrojnychZSRSdoprowadziły
doznacznegozmniejszenialiczbyŁotyszy5.Wrezultaciedługo-
trwałejkolonizacjiproporcjeetnicznychRosjan,awmniejszym
stopniutakżeBiałorusinówiUkraińców,wzrosłyz8,8%wla-
tach40.XXw.do26,6%w1970r.,byw1989r.wynieśćjuż34%.
JeszczewięcejobywateliŁotwy,boaż60%,posługiwałosięnaco
dzieńjęzykiemrosyjskim.Słowianiewschodnistanowiliprawie
70%nowoprzybyłychdorepubliki.WrezultacieŁotyszestalisię
minimalnąwiększościąwswojejojczyźnieimniejszościąwnaj-
większychmiastachrepubliki:Rydze(36,5%Łotyszyw1989r.),
DyneburguiLipawie6.
Czarnobylbyłostatnimwydarzeniem,którewtakwyjątko-
wodestrukcyjnysposóbwpłynęłonałotewskiespołeczeństwo
wczasachZSRS.Przekonanietotrwawpamięcizbiorowejwielu
Łotyszydodziś:„Wspominająctragizmtamtychlat,mogęjedy-
niewnioskować,żetakabyładodatkowapolitykareżimukomu-
nistycznego–wedlemożliwościzmobilizowaćwięcejmłodych,
silnychŁotyszy,żebyszybciejosłabićnaródłotewski,takabydo
pomnażaniakomunistycznejnomenklaturybylipotrzebniprzy-
byszezRosji”7.Jednocześniekatastrofadałaimpulsdopowsta-
niaopozycjinarodowej,którarzuciła,jakojednazpierwszych
wZwiązkuSowieckim,wyzwaniereżimowikomunistycznemu.
RuchsprzeciwunaŁotwienarodziłsięztradycjiprotestueko-
logicznego,gdyspołeczeństwo–wstrząśnięterozmiaramiwybu-
chujądrowego–zaczęłosiędomagaćsamodzielnościgospodarczej
iochronyśrodowiskanaturalnego8.InaczejniżnaUkrainieiBiało-
rusimieszkańcyrepublikbałtyckichniepokoilisięstanemśrodowi-
skanaturalnegojeszczeprzedwybuchemkatastrofy,aleCzarnobyl
17
