Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
VictorW.Turner,kontynuującpracęnadanaliząprocesualnąGen-
nepa,rozwinąłjąwrozprawieTheRitualProcess.StructureandAnti-
-Structure(NowyJork1969)40.Wswoichbadaniachzainteresowałsię
zwłaszczaśrodkowym,marginalnymetapemprzejścia(ritesdemargé),
którynazwałliminalnością(ang.liminality).Wtejfaziestruktu-
raspołecznaulegaczasowymprzekształceniomnarzeczcommunitas.
Brytyjskiantropologwnastępującysposóbopisujejednostkiicechy
liminalne:
Atrybutyliminalnościlubliminalnychpersonae(nludziprogu”)sązkoniecz-
nościambiwalentne,ponieważowewarunkiiosobywymykająsięzsiecikla-
syfikacyjnej,którazwyklewyznaczamiejscestanomipozycjomwprzestrzeni
kulturowej.Bytyliminalnenieprzebywająanitam,anitu.Znajdująsiępo-
międzypozycjamiwyznaczonymiiuporządkowanymiprzezprawo,zwy-
czaj,konwencjęiceremoniał.Wzwiązkuztymwwieluspołeczeństwach,któ-
rezmianękulturowąispołecznąsankcjonująrytuałem,ichniejednoznaczne
itrudnedozdefiniowaniaatrybutyznajdująwyrazwbogatejróżnorodności
symboli.Liminalnośćbywaczęstoprzyrównywanadośmierci,do
pobytuwłoniematki,dobycianiewidzialnym,dociemności,biseksu-
alności,odludziaizaćmieniasłońcaczyksiężyca41.
Liminalnośćjakorodzajdoświadczeniaiokreśleniespecyficznego
nprocesu”jestteżsymbolizowanaprzezzetknięciesięjednostkiznad-
ludzkimisiłami,zjawami,duchami,czegoprzykłademwliteraturze
światowejjestSzekspirowskiHamlet.WopisieTurnerafazaliminalna
toprzejścieprzezczeluśćbezstatusowości,toswoistaredukcja
dostanu,zktóregopodmiotkształtowanyjestnanowo.Tenstanza-
wieszeniacharakteryzująnieokreślonośćiutratapewności,wynikają-
cezkonfrontacjizobcądotądrzeczywistością.Liminalnośćto‘bycie
pomiędzy),któreoznaczancałkowitybrakbezpieczeństwaiskoń-
czoności,przechodzeniezchaosuwkosmos,znieporządkuwporzą-
dek”42.Dziejesiętak,bowiemwmomenciemarginalizacjipodmiotu
dochodzidounieważnieniadotychczasowychustaleńikonwencji,wy-
wróceniahierarchiiikonfiguracjicałegoświatasymboliuznawanego
dotądzaoczywisty,cowiążesięzzawieszeniemtabuiuruchomieniem
40Zob.pol.wyd.:VictorTurner,Procesrytualny.Strukturaiantystruktura,
przeł.EwaDżurak,Warszawa2010.
41Ibidem,s.116[podkr.P.Ch.].
42VictorTurner,Gryspołeczne,polaimetafory.Symbolicznedziałaniewspołe-
czeństwie,przeł.WojciechUsakiewicz,Kraków2005,s.73.
