Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Przedmowa
rozumieć,żetotegowłaśniebroniłwswymatakunaideęDjęzykaprywatnego”
Wittgenstein,zresztąniebędącwtymróżny[codosamegokierunkumyśli]od
HumboldtaideSaussure)a).
Niejestmoimcelemsystematycznyprzeglądliteraturypoświęconejteoriimowy
orazszczegółowadyskusjazjejtwórcami.Chcęprzedewszystkimprzedstawićwła-
snąpropozycjęwzakresiewskazanymwtytule.Nieznaczyto,bymmiałsięoderwać
odpracinnychautorów.Jednakżeodwołaniadonich,czytoaprobatywne,czykry-
tyczne,będą,zgodniezmoimplanem,wybiórczeiniezbytliczne.
Rzeczązasadnicząbędzieużyciepryzmatupewnychwyróżnionychidokładniej
scharakteryzowanychwyrażeńniespecjalistycznych,powszechnieiczęstotliwieuży-
wanychprzezogółmówiących,adotyczącychjęzykaimowy,orazszczegółowych
okolicznościichfaktycznegowykorzystywaniaprzezogółmówiących.Teobserwacje
mająbyćsposobemuzyskaniaulepszonegowgląduwzjawiskajęzykowe,wszcze-
gólnościmowne.Tomożliweulepszeniezkoleimapolegaćprzedewszystkimna
ugruntowaniuprzyjmowanychrozróżnieńiobserwacjiwobiektywnych,trudnych
dopodważeniafaktachwewnątrzjęzykowychczyteżwewnątrzmownych,wprzeciwsta-
wieniudomniejlubbardziejluźnych,zewnętrznych,impresjiobserwatorów.
Językimowasąprzecieżrzeczywiściepoddaneoglądowiwszystkichmówią-
cych,którzysąświadomitego,copowiedzieliiczegobyniebyligotowipowiedzieć.
Całkiemniezależnieodtego,żetenichoglądpowszedniniemawnajmniejszejmie-
rzecharakteruteoretycznego.Itonawettam,gdziechodziospontaniczneuwagi
metajęzykoweczyteżmetatekstoweczynioneprzezzdeklarowanychteoretyków
Językalubposzczególnychjęzyków.Teichuwagiformułowaneadhocnieróżniąsię
wistotnysposóbodokołojęzykowychkomentarzypłynącychniekiedyzustprzy-
najmniejniektórychzwykłychużytkownikówjakiegośjęzyka(lubktóregośsubkodu
naturalnego).Trzebapamiętać,żeobcowanieichogółuzlingwistyką,atakżeznie-
odłącznąodniejlogiką,jestograniczonedomętnychwspomnieńzpewnychlekcji
szkolnych,naktórychmówiłosię,raczejnieporadnie,ojęzyku.
Sądzę,żeobserwacjeirozważania,jakieprzedstawię,sądośćdalekiezarównood
powtarzaniaprawdlubpółprawdbanalnych,czyteżzwykłychDkomunałów”(takich,
jakto,żejęzykpoznajemywtokukomunikacji,atakżejakocoś,conadewszystko
służywłaśnietemunaszemu,ludzkiemu,porozumiewaniusię,awięcczemuś,coską-
dinądmasoworealizująnaswójsposóbtakżeistotyniemówiące),jakiodpowta-
rzaniawieluinnychopiniinatematjęzykabędącychwszerokimobiegupublicznym,
takżeakademickim.Opiniiniekoniecznietrafnychlubniekonieczniepogłębionych,
niekiedyzaśwprostzabawnych(mimozdarzającegosiędośćczęstoDnaukawego”
[scjentystycznego]namaszczenia,zjakimsąpodawane;mamwszczególnościnamy-
śliznaneopowieściomowie,realnejlubmożliwej,np.szympansów,atakżeniektó-
respekulacjeDneurolingwistyczne”jakomniemaneostatecznerozwiązaniazagadki
języka).Notabene:to,żejęzykstanowiDzagadkę”,jestdlakażdego,ktosięnadtym
zastanowi,rzecząoczywistą.Choćbydlatego,żenormalnierozumianeDzagadki”są
tylkotam,gdziejestjęzyk.TakżezagadkajęzykajestponiekądDzagadkązagadek”.
