Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Orelacjach.Lingwistykawobecinnychdziedzinnauki–wprowadzenie
9
substancjagramatyczna,jestwewszystkichjęzykachtożsama.Substancja,choć
tożsama,różnisięjednakwedługniegowkażdymzposzczególnychjęzyków
podwzględemjejprzypadłości.Podobneuniwersalistycznepoglądybyłyudzia-
łemtakżepóźniejszychfilozofówśredniowiecznych,odwołującychsiędonatury
jakopodstawyreferencyjnej(dladiagnozy)relacjipomiędzybytem,istotąbytu
asposobemorzekaniaobycie,wszczególnościzaśpomiędzyznakiem,zna-
czeniemazdaniem(wypowiedzią).Średniowiecznyuniwersalizmzasadzałsię
wzwiązkuztymnauniwersalnych,czytaj:analogicznych,warunkachiaktach
poznawczych-nawarunkach,ponieważbytjawisięposzczególnymindywi-
duomwtakisamsposób,naaktachpoznawczych,ponieważ(biologiczna)
podstawapercepcjibytuikonstrukcjijegomentalnychwyobrażeń(pojęć)
przysługujewszystkimindywiduomjakopodstawauniwersalna.Szczytowym
osiągnięciemśredniowiecznegouniwersalizmuwjegoaspekciejęzykowymbył
traktatDemodissignifcandisivegrammaticaspeculativaautorstwaTomasza
zErfurtu.OpróczuniwersalnejpodstawygramatykaTomaszabyłaprzede
wszystkimtekstemocharakterzemetajęzykowym;świadcząotymchociażby
zawartewnimkategorie,którecodoswejistotypozostałyniezmienneistano-
wiączęśćwspółczesnychmodelilingwistycznych,asątomiędzyinnymi:vox
(formadźwiękowa,głos),dictio(słowo-jednośćformywyrażeniowejiznacze-
nia),parsorationis(częśćmowy),modusessendi(sposóbbytowania[rzeczy]),
modusintelligendi(sposóborzekania),modussignifcandi(sposóboznaczania).
Mającnauwadzegenezęrefleksjilingwistycznejoraztowarzyszącejejim-
plikacje:humanistycznąiprzyrodniczą,wypadastwierdzić,żejęzykstanowił
ważnączęśćprzedmiotupoznaniaitozarównonapoczątkowych,jakinapóź-
niejszychetapachrozwojunauki.Językiwiązaneznimjęzykowenelementy”,
takiejaklogos,nazwaczymodus,stanowiłyponadtonieodłącznywspółczynnik
modelowaniausamychpoczątkówkształtowaniasiękoncepcjinaukowych.
CzyzasadnebyłobywzwiązkuztymuznanieParmenidesa,Arystotelesaczy
TomaszazErfurtuzalingwistówwewspółczesnymrozumieniutegosłowa?
Zpewnościąnie.Czyzasadnejestwykluczanieichjakonielingwistówzkate-
goriilingwistykijakodziedzinynaukowej?Owszem,lecznietylezewzględuna
ichjęzykowąignorancję-tejbowiemniepodobnaimzarzucić-ilezewzględu
naniedostatecznie,zaszerokozdefiniowane,azpunktuwidzeniawspółczes-
nejlingwistykikonstytutywne,współczynniki,jakimisąprzedmiotimetody.
Współczynnikitebyłyjęzykoznawcomcoprawdaznaneitoconajmniejod
połowyXVIIIwieku,tojestodczasuukonstytuowaniasięjęzykoznawstwa
diachroniczno-porównawczego[vergleichendeGrammatik]zainicjowanego
