Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
LINIEUSKOKU
Powinniśmyrównieżpowstrzymaćsięprzedtwierdzeniem,
żejesttopoprostuzwykły,kolejnykryzys,podobnydowszystkich
poprzednichzałamańfinansowych,koncentrującysięwokółnieru-
chomościimiędzynarodowegoprzepływukapitału.Chociażpod-
czaskażdegokryzysuistniejąwyraźnepodobieństwawsprawach,
któreidąnietak,jakpowinny,trzebazauważyć,żeobecnydotyczy
systemufinansowego,przezwieluuważanegozanajbardziejzaawan-
sowanynaświecie5.Cosięstałozdotychczasowymsystememre-
gulacji,gwarantującymzachowanierównowagi?Gdziesiępodziała
dyscyplinanarzuconaprzezrynki?Cosięstałozinstynktemsamo-
zachowawczymjednostki?Czysystemwolnorynkowyzałamałsię
upodstaw?Takiepytanianierodziłybysię,gdybyobecnykryzysbył
npoprostuzwykłym,kolejnymkryzysem”wjakimśkrajurozwijają-
cymsię.Biorącpoduwagęzwiązaneznimkoszty,niemożemysobie
pozwolićnaprostelubbłędneodpowiedzi.
Chociażwierzę,żepodstawoweidee,naktórychopierasięgo-
spodarkawolnorynkowa,trzymająsięmocno,tolinieuskoku,które
doprowadziłydokryzysu,stanowiąproblemsystemowy.Wywodzą
sięzczegoświęcejniżtylkozdziałańkonkretnychosóbczyinsty-
tucji.Odpowiedzialnośćzakryzysponosiznacznieszerszegrono:
należądoniegopolitycykrajowi,rządyposzczególnychpaństw,eko-
nomiścitacyjakjailudzietacyjakwy.To,coogarnęłonaswszyst-
kich,niejestprzejawemzbiorowejhisteriiczyobsesji.Wpewnym
sensieprzeraża,żekażdyznaszrobiłto,couznałzarozsądneprzy
danejnammotywacji.Mimonarastającychdowodówświadczących
otym,żecośjestnietak,wszyscyczepialiśmysięnadziei,iżsprawy
sięułożą,bobyłotownaszyminteresie.Jednaknaszekolektyw-
nedziałaniadoprowadziłygospodarkęświatowąnaskrajkatastrofy;
isytuacjasiępowtórzy,jeślinieuświadomimysobie,coposzłonie
tak,iniepodejmiemykoniecznychkrokównaprawczych.
5
Doskonałestudiumopisującewspólnecechykryzysównaprzestrzenidziejóww:C.ReinhartandK.Rogof,mis
TimeIsDiferent:EightCenturiesofFinancialFolly(Princeton,NJ:PrincetonUniversityPress,2009).
