Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LIPANY1434•
Wstęp
manewrpozorowanegoodwrotu,takcharakterystycznydlawojskmongol-
skich(np.Kałka1223r.;Legnica1241r.),aleibyćmożearmiipolsko-litewskiej
podGrunwaldemw1410r.
Przebiegbitwy,azwłaszczajejtaktycznezawiłości,sąodniemaldwóchstu-
leciszczegółowoanalizowaneprzezbadaczyczeskich.Pierwszepracepowstały
jeszczewXIXw.
2
Nasileniebadańnastąpiłowokresiemiędzywojennym,bowiem
w1934r.obchodzonouroczystościzwiązanezrocznicąpięćsetleciabitwy.Jubi-
leuszstanowiłdobrąokazjędozajęciasięnanowobojempodLipanami.War-
tośćnaukowapowstałychwówczasopracowań,jaktozwyklebywa,jestróżna.
Jakoaktualnepodzieńdzisiejszywymienićnależyprzedewszystkimdokonania
R.Urbánka,azwłaszczaO.Frankenbergera
3
.Znacznaczęśćówczesnegodorobku
miałajednakcharakterbardziejpopularny,wzwiązkuzczymichznaczeniedla
rozwojubadańnależyuznaćzaograniczone
4
.Znowszych,powojennychjużpub
-
likacjinależywymienićpraceJ.Durdika
5,jakrównieżopracowaniaP.Klučiny6
orazP.Čorneja
7,zktórychteostatniemiałypoczęścizwiązekz550rocznicą
bitwy.WostatnichlatachproblematykabitwypodLipanamiodżyłananowo,
atozasprawą,realizowanegood2016r.przezNarodnipamátkovyústavCzeskiej
Republiki,projektunaukowegodotyczącegobadańarcheologicznychpolabitwy
8
.
BitwapodLipanamizuwaginaswojedonośnemilitarne,jakiwkonsekwen-
cjipolityczneznaczenie,znalazłaodpowiedniemiejscewźródłachzepoki.Moż-
na
jepodzielićnautworykronikarskieorazlistypisanebezpośredniopobi-
twie.Jednak,jakjużsłuszniewdrugiejpołowieXIXw.zauważyłF.Palacky,
2DoważniejszychzaliczająsięIH.Toman,HusitskćvólečnictvizadobyŽiśkovyaProkopovy.Přispěvek
kdějinómvzdělanostičeskćzXV.stoletinazókladězkoumóniipramenů,Praha1898,s.373-391;H.Kuf-
ner,J.Miškovský,BitvauLipan30.května1434,ČeskýBrod1899;F.Palacký,Dějinynórodučeskeho
vČechachanaMoravě,wyd.3,Praha1940,s.845-847(pierwszewydaniecz.III/3,dotyczącejlat
1431-1439,miałomiejscewPradzew1872r.).
3R.Urbánek,Lipanyakonecpolnichvojsk,Praha1934;tenże,BitvauLipanvevyvojipoznónihistori-
ckého,„Vojenskohistorickýsborník”t.3,z.1,1934,s.5-102;tenże,KbitvěuLipan,„Vojenskohistorický
sborník”t.7,z.1,1938,s.47-54;O.Frankenberger(starszy),JakbylasvedenabitvauLipan,„Vojens-
kohistorickýsborník”t.6,z.2,1937,s.24-66.Polemicznesporytychdwóchbadaczy,wówczesnym
okresie,wyznaczałyzasadniczypostępwbadaniachnadprzebiegiembitwy.
4
Np.F.M.Bartoš,Lipany,wyd.3,Praha1934.Wksiążeczcetej,kieszonkowegoformatu,samejbi-
twiepoświęconozaledwiekilkastron(s.57-61),koncentrującsiębardziejnazagadnieniachpoli-
tycznych.Brakjestteżmapyzprzebiegiemzmagań.Szerszącharakterystykęliteraturypowstałej
zokazjijubileuszupięćsetleciabitwyprzedstawiłJ.Peka?,KpětistćmuvyročibitvyuLipan,„Český
časopishistorický”R.40,1934,s.434-439.
5J.Durdík,Husitskćvojenstvi,Praha1954,s.185-189.
6P.Klučina,BitvauLipan,„Historieavojenství”z.5,1984,s.37-54.
7
P.Čornej,Lipanyvesvćdectvipramenů,„Husitskýtabor”t.8,1985,s.155-184;tenże,Lipanskó
křiśovatka.Přičiny,průběhahistorickyvyznamjednćbitvy,Praha1992;tenże,Lipanskćozvěny,
Praha1995.
8J.Biederman,P.Čornej,L.Militká,Z.Šámal,ArcheologickyvyzkumbojiżtěuLipan1434ajehopřinos
kpoznónivyznamnćdějinnćudólosti.Prvnietapavyzkumu,„Zprávypamátkovépéče”t.77,2017,
s.1-10;ciż,StředověkćbojżtěuLipanvesvětlepoznatkůhistorickychdiscyplinaprobihajicihoarcheo-
logickćhovyzkumu,„Historieavojenství”z.3,2018,s.32-51.
10
