Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Kuczera-Chachulska(red.),Lirykaromantycznaiinneszkice,Warszawa2010
ISBN978-83-7072-598-3,©byWydawnictwoUniwersytetuKardynałaStefanaWyszyńskiegowWarszawie2010
19
Tradycjabadawczajakoprzedmiotrefleksjihistorykaliteratury...
mieniakompozycjikrymskiegocyklusonetowego,jakinajegotzw.
semantykęstruktury.Wsensielogiczno-formalnymmożliwesątu
trzyzasadniczestanowiska:
–
pierwszeprzyjmuje,żesątodwierównorzędneiautonomiczne
kreacje;
–
drugieuznaje,żeMirzajestkreacjąpomocnicząiwtórną,funkcjo-
nalniepodporządkowanąpostaciPielgrzyma;
–
trzeciewidziMirzęjakomistrzaimędrca,dominującegonadpo-
staciąPielgrzyma.
Wszystkietestanowiskaprzewijająsięwliteraturzeprzedmiotu.
PierwszezainicjowałMochnacki,traktującczynnikistylistyczne
„Wschodu”i„Zachodu”wSonetachjakorównorzędne:
Kombinacja[...]najśmielszejinajbujniejszejimaginacjiwschodniej
zmelancholijnymromantykówpółnocnychuniesieniem,spowinowace-
niewdziękówpołudniowejpoezjiarabskiejzposępną,sentymentalną
czułościądzisiejszychpoetów;[...]16.
PoglądtenznalazłrozwinięciewksiążceJulianaKlaczki,podkreśla-
jącegonapięciemiędzyjęzykiemjednegoidrugiegopodróżnikaoraz
eksponującegoartystycznewalory„dwugłosowości”cyklu:
Niepodobnasobiewyobrazićczegośbardziejuroczegoipomysłowe-
go,jaktenboskiturniejwspółzawodnictwapoetyckiego,geniuszu
WschoduigeniuszuZachodu,odbywającysięwszrankachwszechistnie-
nia.Niepotrzebujemytudodawać,żewtymoryginalnymidoskonale
pomyślanymdyalogu,Europejczykacechujeumiarkowanieiumiar,które
znównakażdymkrokuprzekraczapłomiennawyobraźniaAzyaty.Tonem
pierwszegojestzawszemęskaipełnapowagienergia,podczasgdyrytm
wschodnikołyszesięnieustannieodzniewieściałejisłodyczypełnejczu-
łościdonieusprawiedliwionejporywczości.[...]Jednakowożregułata
niejestbezwyjątków,godnychuwagi;mianowicienasamympoczątku
pielgrzymkispotykamysięzefektemwręczprzeciwnym,aczytelniknie-
bawemrozumiecałąsłusznośćipowabzamiarupoety17.
16M.Mochnacki,O„Sonetach”AdamaMickiewicza,w:Pismakrytyczneipolitycz-
ne,oprac.J.Kubiak,E.Nowicka,Z.Przychodniak,Kraków1996,t.1,s.124.
17J.Klaczko,Półwysepkrymskiwpoezji,w:Szkiceirozprawyliterackie,przeł.S.Tar-
nowski,J.Jabłonowski,A.Potocki,Warszawa1904,s.257.
