Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie.Wposzukiwaniuł
tacza,odkrywaiujawniałodtądwięcrozumieć-topojmowaćsiebie
wobliczutekstu.Polegatonatym,bysięnadziałanietekstuwystawić
iuzyskaćodeńsiebieposzerzonegojakopropozycjęistnieniaodpowia-
dającegownajistotniejszysposóbnaoferowanąwdzielepropozycję
świata
8.
Wewspółczesnychteoriachrozwojuczłowieka,wpoglądachfilozofówkultu-
ry,aksjologów,stwierdzasię,żeczłowiekamożnazrozumiećgłównieprzezhisto-
rięikulturę,żekontaktczłowiekazkulturąodbywasiędziękiprzebywaniuznią
irozumieniutkwiącychwniejwartości,realizowanychnawielesposobów,mię-
dzyinnymiwdziełachsztuki.Rozumienietreściukrytychwkodachokreślonych
dziedzinsztukiwymagaumiejętnościichczytania,wiedzy,spostrzegawczości,
umiejętnościpatrzeniaidostrzeganiawnichpięknaijegokontemplacjijakowar-
tości.NadalwięcaktualnypozostajeapelGustawaMorcinkasprzedkilkudziesię-
ciulat,kierowanydorzeszynauczycielinaŚląskuCieszyńskim,bymającnauwa-
dzejużnajmłodszychuczniów,nsercaludzkiedlapięknanarozścieżotwierać”
9.
Tenpedagogicznyimperatyw,bywychowaćczłowiekawkulturzeestetycznej,sta-
nowiłwmiędzywojniukanwęautorskiegoprogramupublicystyipisarzanarzecz
nowocześniepojmowanegoedukowaniadokultury;jednakniedrogąwerbalnego
przekazuwiedzyokulturowymdziedzictwie,leczpoprzeztwórczeuczestnictwo
wżyciukulturalnymispołecznymswegoregionu.Jesttodziedziczonaprzeznas
spuściznapedagogiczno-kulturowaGustawaMorcinka-człowiekatejziemi,na-
uczyciela,publicysty,pisarza.
Itakwyłaniasięzprzeszłościindywidualnośćczłowieka(niejednego)-jako
sumazachowańipostaw,wyłaniasiętożsamośćporęczonabiogramemiuzna-
niemwśrodowiskuspołecznym.Tokryteriumpodmiotowościwzmieniających
sięukładachżyciamożetracićswójwalor,alemożeteżówwalorzintensyfikować
isłużyćpotomnymjakoprzykładorazwskazówka,zczegobudowaćpoczuciedo-
niosłościwłasnegożycia.Każdaludzkazbiorowośćwykształcapewienwzórbądź
wzoryczłowieka,którestanowiąprzedmiotaspiracji.Wzoremtakimmożebyć
współcześnieżyjącyczłowiekalbopostaćhistoryczna-poeta,pisarz,nauczyciel,
działaczspołeczny.Możenimbyćbohaterksiążkiczyfilmu.Istotnącechąwzoru
osobowegojestto,żeprzemawiaonswojąkonkretnościądowyobraźniodbiorców,
wywołujechęćdziałalnościnaśladowczej.Literatura,którajesttreściątejpublika-
cji,wpolisystemiesemiotycznymkulturystanowirównoważnynośnikhumani-
stycznychwartości,transferwzoróworazmodelizachowańipostaw.Możenawet
dajegłębszy,bogatszyobrazczłowiekaicałejrzeczywistości,pozwalawniknąć
wjejtreść,zbliżyćsiędotego,coniejestwyrażalnewprost,acomożnauchwycić
tylkozapomocąsymbolu.Wydawaćsięmoże,żeliteraturaniezauważalniewpły-
8P
.Ricoeur:Język,tekst,interpretacja.Przeł.P
.Graff,K.Rosner.Warszawa1989,s.244.
9Zob.G.Morcinek:Obrazwszkole.nMiesięcznikPedagogiczny”1925,nr2,s.34.
