Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Triadapojęć:kultura-literatura-wartości
11
[ł]wgmachukultury[ł]jednozpierwszychmiejsczajmująliteratura
isztuka.Czerpiąonebezpośredniozdoświadczenia,stykająsięzpotocz-
nąświadomością,ulegająjejlubzniąpolemizują.Wpobliżuznajdują
siętakienaukijaksocjologiaczypsychologia,któreobokwłasnegopo-
znania[ł]korzystajązusługliteratury,oddychająpowietrzemmasowej
kultury,jestteżfilozofia,którawsposóbnajbardziejdojrzały[ł]osądza
swojąepokę.Żadnegozelementówtejkonstrukcjiniemożnazreduko-
waćdoinnych,wszystkiesąniedozastąpienia
7.
Takprecyzującswojerozumieniemiejscaliteraturywkulturze,upomnielisię
ouznanieliteraturyzazbiórnietylkowytworzonychdóbr,lecztakżezaciągpro-
cesówduchowych,odbywającychsięnapodłożutychdóbr,jakootwartegoprzez
literaturępolakontaktuzeświatem,jakomediumswojegoczasuikultuwartości.
Zatemjestkulturatakżezbioremdziełliterackichizbioremfunkcjitychdzieł.
Triadapojęć:kultura-literatura-wartości,przywołanychjakomotta,znajdu-
jewpoglądachautorówŚwiatanieprzedstawionegoteoretyczneuzgodnienie.
Znajdujeteżpragmatyczneuzasadnieniedlacharakteruiceluniniejszegozbioru
szkiców,postulujących:1)budowaniewyobrażeniaokulturzeregionalnej,któ-
ra,jakinne,obejmujezarównoprzeszłeosiągnięcia,jakiprzyszłemożliwości;
2)przyjęcieskutecznychformjejupowszechnianiaiuprzystępnianiapercepcji
jejuniwersalnychwartości;3)koniecznośćuruchomieniawewspółczesnościme-
chanizmówkulturowejpamięci.
Doznaniaczłowiekawsytuacjikontaktówzdobramiiwartościamikultury
należądoczynnikówkształtującychjegoświadomośćijakośćzachowań;emocje
inastawieniewobecwłasnejpartycypacjiwrzeczywistości.
Zespołecznegopunktuwidzeniadoznaniasłużązakorzenieniuwczasieiprze-
strzeni,utrzymującrównowagęmiędzyciągłościąazmianą,dającpoczuciewięzi
historycznejistabilizacjispołecznej.Środowiskokulturowestanowizewnętrzny
kontekstrozwojuczłowieka,dostarczatreści,doświadczeń,którekumulująsię,
tworząctymsamymhierarchicznyporządekwartościorazzespółaktualizowa-
nychprzeznieregułkulturowych.
Nakazemczasów,szczególnietych,wktórychżyjemy,jestbudowaniemodelu
świadomościkulturowejtraktującegokulturęjakoubogacająceiniezbędnewy-
posażenieczłowieka,atakżeuczeniedostrzeganiaznakowegoikomunikacyjnego
charakteruróżnychtekstówkultury,otwieraniasięnanie,rozumieniaichiprzy-
swajaniatkwiącychwnichuniwersalnychwartości.
PaulRicoeur,naprzykładzieliteratury,tłumaczyprocesrozumienia-przy-
swajaniawartościdziełsymbolicznychkultury,następująco:
To,coostatecznieprzyswajam,topropozycjaświata.Nieznajdujesięon
zatekstemjakoukrytaintencja,leczprzednim,jakoto,codziełoroz-
7Ibidem,s.9.
