Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MaciejTramer
bysię,żepoematzostałopublikowanyzawschodniągranicąconaj-
mniejczteryrazywcałościizedwarazywefragmentach.Tymcza-
semwPolsceudałosięBroniewskiemuprzemycićwTrosceipieśni
zaledwiefragmentyzaopatrzonewzmienionytytuł:Rok1871.Podob-
niestałosięzwierszemPsypolicyjnewŁucku,którydotykałdosyć
głośnej,azarazemwyjątkowoniepolitycznejiniebezpiecznejsprawy
torturowaniadziałaczyKomunistycznejPartiiZachodniejUkrainy.
Wparuwypadkachwzagranicznychwydaniachukazałysiępełne
wersjewierszy,zktórychpolskacenzurausunęłaposzczególnestro-
fylubwersy.Całośćuzupełniarównieżsporaliczbarosyjskichprze-
kładówczyteżwydanywCharkowiew1935rokuukraińskiprzekład
inkryminowanychtekstów.Aitopewnieniewszystko.
Oczywiścieniemożnazapomnieć,żeswoistynciężargatunkowy”
wschodnichizachodnichsuplementówbyłzupełnieinnyzewzglę-
dunaczasimiejscedruku,aprzedewszystkimbyłzupełnieinnyze
względunapowojennystatusBroniewskiegowkraju.Przedwojenne
radzieckiepublikacjeniebyłyprzecieżdemaskatorskieanizaskaku-
jącedlaczytelnika-uzupełniałyiprezentowałyzakazanąwPolsce
twórczość,aleniczegonieprzekształcały.Możnateżzdużympraw-
dopodobieństwemzałożyć,żewśródmiędzywojennychwierszyBro-
niewskiegosporaliczbabudziła(wzbudziła)zastrzeżeniaradzieckiej
kontrolipublikacji.Przykłademtakichzastrzeżeńmożebyćchociażby
uznanieprzezWitoldaWandurskiego-wewstępiedoleningradzkie-
gowyborupoezjiBroniewskiego-inkryminowanegowPolscewier-
szaDotowarzyszybronizautwóroskrzywieniulewo-faszystowskim.
Zresztąkontrowersjenieograniczałysiętylkodorelacjizurzędnika-
mikontrolującymipublikacje.WielerazywwydawniczeutarczkiBro-
niewskiwdawałsięzredakcyjnymiwspółpracownikamiiprzyjaciółmi.
ParadoksemcharakterystycznymdlaBroniewskiegojestfakt,żeutwory
jegobyłynieakceptowaneprzezcenzorówwróżnychczasachiwróżnych
krajach.Konfiskowałyjewładzesanacyjne,skreślałacenzurawZwiąz-
kuRadzieckimiwPolsceLudowej,arównieżwojennacenzuraangiel-
skauniemożliwiałapublikacjękilkuutworów8.
NiesposóbniezgodzićsięzopiniąFeliksyLichodziejewskiej-
bezdyskusyjnienajlepszejinajbardziejwiarygodnejznawczyniBro-
8F.Lichodziejewska:Broniewskibezcenzury1939-1945.Warszawa1992,s.6-7.