Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzykosmosemachaosem.ODwóchMaciejachBolesławaLeśmiana
29
Celemsztukistajesięprzetowprowadzenieswobody,twórczego
chaosu,czylirozbicienłańcuchaprzyczyniskutków”powstrzymują-
cegowielkiruchistnieniaorazpróbydotarciadojegoźródeł.Todla-
tegotakczęstobohaterowieLeśmianowscypodróżująibłąkająsiępo
świecieizaświatach-jakSindbad,Eliasz,DonJuan,dziadwędrow-
ny,śpiewak,żołnierzczydwajMacieje.Ichwędrówkawczasieiprze-
strzenijestprzytymnietylkofigurążycia,alewkroczeniemnateren
epistemologii:jestwarunkiemludzkiegopoznawaniaświata.Wten
sposóbcałatwórczośćautoraDwóchMaciejówstajesiępoetyckąan-
tropologią,opowieściąostatusieczłowiekawustawiczniezmieniają-
cymsięświecie,atakżeozachodzącychmiędzynimirelacjach.
BalladowągawędęDwajMaciejededykowałBolesławLeśmian
Drogiemuprzyjacielowi,FranciszkowiFiszerowi,zpełnymwzruszenia
uznaniemdlasmutnychiwesołychcudówJegocygańskiegożywotaize
szczerymzachwytemdlaJegowieczniemłodychuniesieńipomysłów
metafizycznych(s.480).ObajrokpowydaniuNapojucienistegojuż
nieżyli.Fiszer,wieloletniprzyjacielpoety,czołowapostaćmłodopol-
skiejwarszawskiejcyganeriiartystycznej,awdwudziestoleciumię-
dzywojennymstałybywalecmiędzyinnymiZiemiańskiej,określany
byłwśrodowiskuliterackimmianemfilozofa,ponieważprzykawiar-
nianychstolikachwykładałswoje,jakwiadomo,nigdyniezapisanefi-
lozoficznepoglądy.Ichpodstawąbyłosolipsystyczneprzekonanie,że
Podmiot-człowiekmyślącyidoznający-samstwarzawswoichak-
tachświadomościowychświat,jestdemiurgiem,stwórcą,Bogiem.[ł]Nie
manicstałego,jesttylkociągłazmienność,ruchświadomości.Niema
prawprzyrodniczych,botetylkosposobemrozumieniaświata,meto-
jegooglądu.Niemaprzyczynowości.Niemakonieczności.Wolność
ducha,niczymnieograniczona,jestdomenążyciaiświata4.
ŁączyłFiszerazLeśmianem-opróczprzyjaźni-podobnyświa-
topogląd,wyrastającyzprzeświadczeniaonieustannejciągłościnie-
przerwaniestwarzającegosięświataorazapologiapodmiotowego,
twórczegoczłowieczeństwa
5
.Światopogląd,którypoetazawarłwde-
Pochwała„dodatkuX”wpoezjiBolesławaLeśmiana.W:LirykapolskaXXwieku.Analizy
iinterpretacje.Red.W
.Wójcik,D.Opacka-Walasek.Katowice2000.
4
R.Loth:Międzykawiarniąametafizyką.W:Naroguświatainieskończoności.Wspo-
mnieniaoFranciszkuFiszerze.Wybórioprac.R.Loth.Warszawa1985,s.23.
5
nTopojęcietwórczości,którapodtrzymujeświatwjegoistnieniu-czynawetjest
zistnieniemświatatożsama-Tatarkiewiczuważał,jaksięzdaje,zanajważniejszyele-