Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
BarbaraGutkowska
żesięwLeśmianowskimświeciezrealizacjąmitunczłowiekapier-
wotnego”
,twórczego,októrympisałwDośpiewaka:
Wiem,ty-głowowkoroniezchwastówniejadalnych,
Zbylerośnejpokrzywy,zbylezłegozielska!
Duszatwanawpółsmocza,anawpółanielska
Niebezcelusiętarzawbujniskachupalnych!
Szukaswejpodobiznyzgubionejprzypadkiem
przeztego,conosiłnasercuprzedwiekiem-
Onjeszczeniebyłbogiem,tyśniebyłczłowiekiem,
ajużwzajemosobieśniliścieukradkiem2.
Wtymkrótkimfragmencieznaleźćmożnaatrybutydecydują-
ceowyjątkowościwszystkichLeśmianowskichbohaterów:ichusy-
tuowanienaodtwarzającejprapoczątkowychaoschybotliwejgrani-
cypomiędzybyteminiebytem,gotowośćnatransgresję,dążeniedo
samopoznania,otwarcienaprzygodę,przypadekimetafizykę.Czło-
wiektwórczywświecieprzedstawionymutworówLeśmianaodróż-
niasięodczłowiekaprzeciętnegozbaczaniemzdrogiprzyczynowości
poprzezwprowadzeniewukładzastanegoświatandodatkuX”
,októ-
rympoetapisałwZnaczeniupośrednictwawmetafizyceżyciazbioro-
wego,utożsamiającgozbuntem,kreacją,burzeniemzastanegoświa-
ta,poszukiwaniemidziałaniem:
dziękiniepowstrzymanemu,twórczemunpotokowiistnienia”
,skutkinie
zupełniepodobnedoprzyczyniwnoszązawszencośnowego”
,ncoś
nieprzewidzianego”
.Możemypowiedzieć,-skutek=przyczyniezdo-
datkiempewnegoX,wprzyczynieniezawartego.[ł]
NieobecnośćdodatkuXjestzarodkiemśmierci,jegominimum-
warunkiemkoniecznymrozwojuspołecznego,jegozaśmaksimum-
wstrząsnęłobycałymzgrzytliwymłańcuchemprzyczyniskutków,to
znaczyniepomieściłobysięwprzyczynowejformiemyśleniaprzecięt-
nejgłowyludzkiej,którajestwłaśniegłowąwiększości,głowąspo-
łeczeństwa.Niemożnagobowiemnazwaćwielogłowym,ma
onotylkojednągłowęczłowiekaprzeciętnego,któregoroz-
wójkroczypoliniiprzyczynowości3.
2B.Leśmian:Dośpiewaka.W:Tegoż:Poezjezebrane.Oprac.A.Madyda,wstępem
opatrzyłaM.Jakitowicz.Toruń1995,s.301.Wszystkiecytatywierszypochodząztego
wydania,przykażdympodajęnumerstrony.
3
B.Leśmian:Znaczeniepośrednictwawmetafizyceżyciazbiorowego.W:Tegoż:Szkice
literackie.ZebrałiopracowałJ.Trznadel.Warszawa2011,s.28,30.Zob.B.Gutkowska: