Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturaobozowawjejfunkcji‘oralhistory’apropagandaPRL
Pojęciesensu,którymdysponujeLuhmann,mazasobądługątradycjęsu-
biektywno-transcendentalnejmetafizykiobecnejwfilozofiiniemieckiej—od
Leibniza,Wolffa,przezKanta,Schopenhauera,doHegla—wliczającwtopost-
kantystów,postheglistów,wreszciefenomenologięipostfenomenologię.Zgod-
nieztradycjątranscendentalnąpróbowanowyjaśniaćpojęciesensuwrelacji
podmiotudoświata.Idefiniowanosensjakosubiektywnąintencję.Zgodnie
ztątradycjąsenstorefleksyjnyprzebiegintencjonalnejstrukturyprzeżyć,
wktórymobecnajestświadomośćzachodzeniatychprzeżyćiichpowiązania
zwłasnymcharakteremibyciemsobąpodmiotu—Ichhaftigkeit.Tawłaśnie
refleksjaniezamierzaoczywiściewyodrębnićpodmiotzbytuigouabstrakcyj-
nić,leczwjejwynikupowstajecośnieuchwytnego—poczucieniepowtarzal-
negoIja’.
Luhmannprzejmujeswojeujęciesensuzfenomenologii.PojęcietoEd-
mundHusserlujmujejakozwiązekpomiędzyfantazją,impresjąiprzeżyciem5.
Każdeprzeżyciejestjednościąwewnętrznejświadomości.Zawieraonomo-
mentunaocznienianazywanegoprzywoływaniemprzypomnieniasobie(Wiede-
rerinnerung)czyteżodkryciemanalogii(Analogisierung).Tegorodzajuaktyw-
nośćświadomościnazywamodyfikacjami(Modifikationen).Mająonecharakter
Iquasi-świadomości’czegoś(Quasi-Bewuńtseins-von).Jesttoreproduktywna
świadomość,awięcimpresjajakorzeczywistyaktświadomości.Oznaczatoqu-
asi-postrzeganieiquasi-przypomnienie,toznaczymyślenieoczymśiprzemy-
śliwanieczegoś.Niejesttosądzenie,leczmyśleniedanegostanurzeczy,prze-
myśliwanieożyczeniach(toznaczyniesamożyczeniesobie).Przeżyciaopie-
rająsięnaświadomościaktualnej,sąodczuwaniempraświadomości,która
wszystkiejednostkiprzeżyćukonstytuowuje6.Wodczuwaniusąoneaktual-
nymidanymi„aktuelleGegebenheiten”7.„Możnareproduktywnieprzywołać
przeżycie.Reprodukcjasamawsobiejestprzeżyciem,którejestuaktualniane
(vergegenwärtigt)”8.OryginalneprzeżycienazywaHusserlimpresją,reprodu-
kująceideą.Ideamożeprzejśćwpostrzeżeniejakoaktwpisaniadanych
woglądprzedmiotu,każdepostrzeżeniejestimpresjąwtymwłaśniesensie9.
Każdeprzeżyciewewnętrznejświadomościjestświadomejakotrwającebycie
wwewnętrznymczasie(dauerndesSein)10.
Husserlrozróżniapomiędzyrzeczywistymizmodyfikowanymokreśle-
niemnadaniawaloruegzystencjirzeczypostrzeganej(wirklicheundmodifi-
ziertenExistenzsetzung).Takimzmodyfikowanymnadaniemegzystencjijest
5HusserlEdmund:Phantasie,Bildbewuńtsein,Erinnerung.ZurPhänomenologiederanschauli-
chenVergegenwärtigungen.TexteausdemNachlań(1898-1925),MarbachEduard(hrsg.),Kluwer,
TheHaque1980,s.70.
6Ibidem,s.321.
7Ibidem.
8Ibidem.
9Ibidem.
10Ibidem,s.324.
14
