Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dopotomnego
perspektywa–nieba,gwiazd,kosmosu,Ziemi,natury,zichodwiecz-
nymłademipięknem,orazhistorii–tworzonejprzezczłowieka,peł-
nejokrucieństwa,kości,czaszek,ciemności,figęstejtrwogi”.fiCzarna
łapaczasu”,historia,układasięnawzórApokalipsyśw.Jana.Czas
zjawiasięwpersonifikacjachianimizacjach,traciswójnaturalny
rytm,stajesięczymśdotykalnym,odbieranymbezpośrednio.Towa-
rzyszymusłowofiwidzę”,określającebezpośredniegoświadkaiuczest-
nikawydarzeń.Aleniechodzitylkoojednostkowedoświadczenia.
WpoemacieGajcegoDopotomnegoteopozycjestająsiępodstawą
gwałtownychzderzeń,surrealistycznejwymianyznaczeń:
Jestemjaktyzapewne:nisko,
ajeszczeniżejźdźbłoikret.
........................
.............Sągodziny,
żemartwepalcecicholeżą
jakgdybyśpiąc,uwierzyćtrzeba,
żeobraztentonapowietrzu
odbicieptakaalbodrzewa
itylkocieńspłowiałyzwierzchu
przemawiazamnie.Otoświat,
wktórymstruchlałymkrokiemmierzę
ziemiękulistąponoć.Maszt
gwiaździstynocąskrzypirzewnie
iwgórzejestjakczujnezwierzę,
comartwymokiemliczyczas.
fiKret”,fiźdźbło”,fizwierzę”oznaczajątuwpisaniepodmiotulirycz-
negowporządeknatury;ciałoczłowieka(fimartwepalce”)jestfiodbi-
ciemptakaalbodrzewa”,aleficzujnezwierzę”filiczyczas”,tworzyhis-
torię.Iniejesttojużwyłączniewłaściwośćjednostki.WKantyczce
wołaniapełnejdialogowastruktura,aściślej–rozszerzeniejed-
nostkowegodoświadczenianadoświadczeniezbiorowe,generacyjne
–przyjmujepostaćdawnejalegoryzacji:podmiotlirycznystajesię
anonimowymfikażdym”:wyznaczagozaimekfiktóry”,odnoszącysię
idopoety(fiktórydalekiniebu/znakitajemnekładę”)idokogoś,do
któregozwróconajestwypowiedź(fiKtóryognistąkoronę/naczoło
sczerniałekładziesz”).Toprzenikaniesięlirykiapeluilirykiwyzna-
niaskupiasięwokółnajgłębszegozwątpieniairozpaczy:finiebuduj
domu”,finieschylajniebakuziemi”,finiewódźnasdźwiękiemirze-
czą”,fizabierzmisnówkwiecistość”,fiwwęgielzamieńmąpracę”.Ale
wołaniedopotomnych,bypamiętali,byniezapomnieli,jestnietylko
przestrogą,nadajedramatowi,którysięspełnia,sensmoralny.Ijest
tojedynawartość,wktórątrzebawierzyćwczasachspełniającejsię
Apokalipsy.
40
