Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
AlicjaJakubowska-Ożóg
Mójczarnysweter,zgniewutkany,
iciemnachusta,nocyiprzemiany.
Czarnysweter,czarnachusta,Pzl,s.12
Nakładająsięiłącząwsplocie,ściegutytułowychflswetraichusty”emocje
iuczucia,doświadczeniabohaterkiwierszysąjakpatchwork,któregoistota
tkwiwsztucełączeniaróżnorodnychfakturpoto,bypowstałanowajakość,
nowywzór.Każdyzelementówmawnowejkonstrukcjiwłasnemiejscewyzna-
czonezgóryprzezwrażliwegoartystę.Tkanina,szatazwierszaZambrzyckiej
spełnia(ła)nietylkopodstawowefunkcjeżogrzewa(ła)iokrywa(ła)(wprze-
szłościtakżeukrywała),wnosirównieżsymbolicznesensyżodciśniętezo-
staływniejbowiemdoświadczeniastarszeniźlitetylkodotyczącepodmiotu
mówiącego.Tasynchroniczność,pewnegorodzajukompresjaukrytychwtka-
ninieznaczeńwprowadzainnąjakośćwżyciebohaterki,dajenowesiły,które
rodząsięwłaśnieznałożeniadoświadczeńwielupokoleńżbabki,matki,ojca.
CiekawewtymtekściejestsamoprzedstawienieCzasużnietylkojakopro-
stejkolejnościzdarzeń.Czassymbolizowanyjestwplatającymisięwkształt,
fakturęchustyflnićmi”literackich,kulturowychiosobistychwątków-okresów:
wchustęflWplotłysięnitki/modernizmu,taniecRacheli,/Gruzjababki,Pe-
tersburg/nikleoświetlony”(Czarnysweter,czarnachusta,Pzl,s.12).Szatastaje
sięodpowiednikiemliterackiegopalimpsestużto,codotyczyżyciabohaterki,
nadpisanezostałonaśladachpoprzedników.Czasnieodbierawartościwy-
dzierganejwmłodościchuście,niedotykajejzniszczenie;czastepoprzednie
roleuwypuklai,coistotne,przydajechuścienowesensyżpoprzednieżycie
chustysprawia,żemaonastaćsiędlabohaterkicałunem:flniechmniepocho-
wająwtobie”(Czarnysweter,czarnachusta,Pzl,s.12)żmówi.
Wyraźnewtychwierszachsąśladyosobowegoautora(wkolejnychteks-
tachróżnejestichnatężenie),sygnalizowanepoprzezformyczasownikowe,
zaimkiosobowe,faktyzbiografii;podobnąrolęodgrywawprowadzonyrefren
wierszaCzarnysweter,czarnachusta(flMójczarnysweter,zgniewutkany,/
iciemnasuknia,nocyiprzemiany”żCzarnysweter,czarnachusta,Pzl,s.12);
refrentenstajesięwsensieŁotmanowskimramątekstu.
Zambrzyckapozostajewewładzyczasu,przekształcajegoasymetrięwciąg-
łeodejściaipowroty,żyjetuiteraz,choćnieustannieprzywołujewspomnienia
(szczególnieakcentowanesąpowrotydomłodościwtomiePortretzlustrem
wtle).Szukasiebiewinnych,gdyżtowszystkostanowioniejsamej.Smako-
wanieprzeszłościnieeliminujeprojektowaniaprzyszłości.Czas,jegoskładowe
formy:teraźniejszość,przeszłość,przyszłość,nawiedzająbohaterkęwierszynie-
ustanniewzdarzeniach,ludziach,przedmiotach,wychodząnajawwnagłych
wspomnieniach,zjawiająjakokoniecznośćnazwaniaizamknięciawjęzykowej
formieżyciowychdoświadczeń.PróbujesięZambrzyckauwolnićodprzeszłoś-
