Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘp
Dziwilisięludzie,gdywróciwszyzOświęcimianiechcia-
łemonimmówić.Nawetmimielitrochęzazłe,suponując
strach.Comówićotym,czegoistotaniedasięująćwsło-
watak,jaksięjąprzeżyło.Możetopodejmieidźwignie
jakiprzyszłyDantelubMickiewicz.MożePoe---.
StefanJaracz
Historycypiszą:
Niemawdziejachludzkościdramatu,którystałbysięinspiracjądlabardziej
wielostronnejigłębokiejzarazemanalizynadkondycjąmoralnączłowieka,niż
tragedia,jakawydarzyłasięwAuschwitz
1
.
Auschwitzstałsięwświadomościeuropejskiejtym,czymsięstał:ponadczasową
przypowieściąnaznaczonąpiętnemnieprzemijalności
-powiadapisarzImreKertész2.Opinietemożnauznaćzawarunekwystarczają-
cy(choćniejedyny)dopodjęciatematusformułowanegowtytuleprezentowanej
książki-wszakjednymznajistotniejszychźródełwspomnianejanalizy,refleksji,
atakżenprzypowieści”jestszerokopojętaliteraturalagrowa3.Oczywiście-nietylko
dotyczącaAuschwitz.Auschwitz,będąckonkretnymfaktem,bardzoszybkostałsię
zarazemsymbolicznymskrótemrzeczywistościkoncentracyjnej.Anawetwięcej.
WesejuMarijiKnežević,poświęconymniedawnejwojniewJugosławii,mówisię
ooboziejakokluczowejmetaforzedwudziestegowieku4.Auschwitz,dodajmy,stał
1
FranciszekPiper,TeresaŚwiebocka:Odredakcji,[w:]Auschwitz.Nazistowskiobózśmierci.Podred.
FranciszkaPipera,TeresyŚwiebockiej.Wyd.3.Oświęcim2004,PaństwoweMuzeumOświęcim-
-Brzezinka,s.5.
2
ImreKertész:Nieprzemijalnośćobozów,[w:]tenże:Języknawygnaniu.Przeł.ElżbietaSobolewska.
Warszawa2004,W.A.B.,s.33.
3
Lagrowa-niełagrowa.Posługujęsiętutajnajprostszymrozróżnieniem,oferowanymprzezfone-
tykę:lagrysąniemieckie,zaśłagryrosyjskie(sowieckie).Nawiasemmówiąc,jednozpierwszych
wpolszczyźnieużyć(pierwsze?)terminunliteraturaobozowa”,którymzwykliśmydziśopatrywać
zarównoliteraturęlagrową,jakiłagrową,odnosiłosiędoliteraturypowstającejwczasiedrugiej
wojnyświatowejwniemieckichobozachjenieckich(zob.JózefSłotwiński:Dwaobliczaobozowej
literatury.nZadrutami”[ArnswaldeOflag]15I1941,nr1,s.7-8).
4
MarijaKnežević:Obózjakometafora.Przeł.DorotaJovankaĆirlić.nTygielKultury”1997,nr10/12,s.16.
7
