Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
Prostascena,wykreowanazempatią,którawfinaleprzeradzasięwdys-
kretnączułość:„[ś]miastomojemiasto/Totwojedziecizmęczone”
.
Spracowane,sennewłókniarki,pachnąceoctem3,wracającezdrugiejzmia-
nyprzezzamglone4miasto-tocodziennyobrazŁodzi,codziennedo-
świadczeniejejmieszkańców,wyjątkowotrwałe5,definiującebodajnajle-
piejżyciemiastaprzezwieledziesięcioleci,jednoznacznieokreślającejego
charaktericel,dlaktóregopowstało.Byłoprzecieżdługo-wXIXwieku,
iwpierwszychlatachXXwieku,iwdwudziestoleciumiędzywojennym,
iwokresiePRL-wielkąwłókiennicząfabryką,miejscempracysetekty-
sięcyniewykwalifikowanychrobotników6,wprzeważającejmierzekobiet7.
3Wońoctuzwiązanabyłatrwalezprocesemprodukcji.Wanonimowym
wierszułódzkimzkońcaXIXwiekuczytamy:„Gdziewiecznyhałas,szum
nieposkromiony,/Gdziemaszynruch,warsztatówciągłystuk,/Wpowie-
trzuzapachczujeszkwaśno-słony,/Bojenawskrośprzenikacierpkismród”
.
Skaz,Czyznasztengród,gdzieprzemysłkipigwarny…,przekł.A.Bednarczyk,
cyt.za:„BudzisięŁódź…”Obrazymiastawliteraturzedo1939roku.Antolo-
gia,red.K.Badowska,T.Cieślak,K.Pietrych,P.Pietrych,K.Radziszewska,
Łódź2020,s.132;dalejodesłaniadotejpublikacjioznaczamskrótemBŁ,
podającponimbezpośrednionumerstrony.Rosyjskojęzycznyoryginałtego
wierszaukazałsięwdzienniku„ŁodzinskijListok”1898,nr223.
4Raczej:spowitesmogiem.Osmogujakomiejskiejmglewielokrotnie
pisanowutworachprezentującychłódzkierealia.Zob.s.18-23.
5Odrodzedopracyizpracypodobniepisaliwreportażuz1894rokuA.Gli-
sczyńskiiA.Mieszkowski:„Zaspaneoblicza,nabrzękłeoczy,niebieskiebluzy,
chustynagłowachinieodstępnewdłoniachblaszanki”;„Wlokącsięleniwie,fale
robotnikówrzednąpodrodze,drobnaczęśćoddzielasięprzykażdejulicy,więk-
szaczęśćciągnienakraniecmiasta”
.XYZ[A.Glisczyński,A.Mieszkowski],Łódź.
Miastoiludzie,Łódź1894,cyt.za:„BudzisięŁódź…”.Obrazymiasta-międzyli-
teraturąapublicystyką.Antologia,częśćII,red.M.Kucner,A.Warda,K.Kołodziej,
Łódź2022,s.58;dalejodesłaniadotejpublikacjioznaczamskrótemBŁ2.
6UschyłkuXIXwieku„robotnicyŁodzistanowiliwedługwiarygodnych
szacunkówponad70%mieszkańcówmiasta”
,tużprzedIwojnąświatową,
wzwiązkuzewzrostemliczbyludności,byłotookołoćwierćmilionaosób.
Zob.:K.Śmiechowski,ŁódźprzełomuwiekówXIXiXX-miastorobotników?,
w:K.Śmiechowski,M.Sikorska-Kowalska,K.Fukumoto,RobotnicyŁodzi
drugiejpołowyXIXwieku.Nowekierunkibadawcze,Łódź2016,s.14-15.
7Wtkalniachiprzędzalniachkobietystanowiłynajczęściejod50%do
60%zatrudnionych.„Okręgłódzkicechowałkobiecytypprzemysłu”
,kobiety
